________________ 9. 38. 17 ] महाभारते [9. 39.9 स तु गत्वा ततस्तत्र तीर्थमौशनसं द्विजः / ससर्ज यत्र भगवाल्लोकालोकपितामहः / तत औशनसे तीर्थे तस्योपस्पृशतस्तदा / यत्राष्टिषेणः कौरव्य ब्राह्मण्यं संशितव्रतः / तच्छिरश्चरणं मुक्त्वा पपातान्तर्जले तदा // 17 तपसा महता राजन्प्राप्तवानृषिसत्तमः // 31 ततः स विरुजो राजपूतात्मा वीतकल्मषः। सिन्धुद्वीपश्च राजर्षिर्देवापिश्च महातपाः / आजगामाश्रमं प्रीतः कृतकृत्यो महोदरः // 18 / ब्राह्मण्यं लब्धवान्यत्र विश्वामित्रो महामुनिः / सोऽथ गत्वाश्रमं पुण्यं विप्रमुक्तो महातपाः / / महातपस्वी भगवानुमतेजा महातपाः // 32 / कथयामास तत्सर्वमृषीणां भावितात्मनाम् // 19 तत्राजगाम बलवान्बलभद्रः प्रतापवान् // 33 . ते श्रुत्वा वचनं तस्य ततस्तीर्थस्य मानद / इति श्रीमहाभारते शल्यपर्वणि कपालमोचनमिति नाम चक्रुः समागताः // 20 अष्टत्रिंशोऽध्यायः॥३८॥ तत्र दत्त्वा बहून्दायान्विप्रान्संपूज्य माधवः / जगाम वृष्णिप्रवरो रुषङ्गोराश्रमं तदा // 21 यत्र तप्तं तपो घोरमार्टिषेणेन भारत / जनमेजय उवाच / ब्राह्मण्यं लब्धवांस्तत्र विश्वामित्रो महामुनिः // 22 कथमार्टिषेणो भगवान्विपुलं तप्तवास्तपः / ततो हलधरः श्रीमान्ब्राह्मणैः परिवारितः / सिन्धुद्वीपः कथं चापि ब्राह्मण्यं लब्धवांस्तदा // 1 जगाम यत्र राजेन्द्र रुषगुस्तनुमत्यजत् // 23 देवापिश्च कथं ब्रह्मन्विश्वामित्रश्च सत्तम।। रुषङ्गाह्मणो वृद्धस्तपोनित्यश्च भारत / तन्ममाचक्ष्व भगवन्परं कौतूहलं हि मे // 2 देहन्यासे कृतमना विचिन्त्य बहुधा बहु // 24 वैशंपायन उवाच / ततः सर्वानुपादाय तनयान्वै महातपाः / पुरा कृतयुगे राजन्नाष्टिषेणो द्विजोत्तमः / रुषङ्गुरब्रवीत्तत्र नयध्वं मा पृथूदकम् / / 25 / वसन्गुरुकुले नित्यं नित्यमध्ययने रतः // 3 विज्ञायातीतवयसं रुषङ्गु ते तपोधनाः / तस्य राजन्गुरुकुले वसतो नित्यमेव ह / तं वै तीर्थमुपानिन्युः सरस्वत्यास्तपोधनम् // 26 समाप्तिं नागमद्विद्या नापि वेदा विशां पते // 4 स तैः पुत्रैस्तदा धीमानानीतो वै सरस्वतीम् / स निर्विण्णस्ततो राजस्तपरतेपे महातपाः / पुण्यां तीर्थशतोपेतां विप्रसंधैर्निषेविताम् // 27 ततो वै तपसा तेन प्राप्य वेदाननुत्तमान् // 5 स तत्र विधिना राजन्नाप्लुतः सुमहातपाः। स विद्वान्वेदयुक्तश्च सिद्धश्चाप्यषिसत्तमः / ज्ञात्वा तीर्थगुणांश्चैव प्राहेदमृषिसत्तमः / तत्र तीर्थे वरान्प्रादात्रीनेव सुमहातपाः // 6 . सुप्रीतः पुरुषव्याघ्र सर्वान्पुत्रानुपासतः // 28 अस्मिस्तीर्थे महानद्या अद्यप्रभृति मानवः / सरस्वत्युत्तरे तीरे यस्त्यजेदात्मनस्तनुम् / आप्लुतो वाजिमेधस्य फलं प्राप्नोति पुष्कलम् // 7 पृथूदके जप्यपरो नैनं श्वोमरणं तपेत् // 29 अद्यप्रभृति नैवात्र भयं व्यालाद्भविष्यति / तत्राप्लुत्य स धर्मात्मा उपस्पृश्य हलायुधः / अपि चाल्पेन यत्नेन फलं प्राप्स्यति पुष्कलम्॥८ दत्त्वा चैव बहून्दायान्विप्राणां विप्रवत्सलः // 30 / एवमुक्त्वा महातेजा जगाम त्रिदिवं मुनिः / - 1882