________________ 9. 24. 42] महाभारते [9. 25. 10 श्रुत्वा तु वचनं तेषामश्वत्थामा महाबलः / अपश्यन्तो रथानीके दुर्योधनमरिंदमम् / हित्वा पाश्चालराजस्य तदनीकं दुरुत्सहम् // 42 राजानं मृगयामासुस्तव पुत्रं महारथम् // 55 कृपश्च कृतवर्मा च प्रययुर्यत्र सौबलः / परित्यज्य च पाश्चालं प्रयाता यत्र सौबलः / रथानीकं परित्यज्य शूराः सुदृढधन्विनः // 43 राज्ञोऽदर्शनसंविग्ना वर्तमाने जनक्षये // 56 ततस्तेषु प्रयातेषु धृष्टद्युम्नपुरोगमाः / इति श्रीमहाभारते शल्यपर्वणि आययुः पाण्डवा राजन्विनिघ्नन्तः स्म तावकान्॥४४ चतुर्विंशोऽध्यायः॥२४॥ दृष्ट्वा तु तानापततः संप्रहृष्टान्महारथान् / पराक्रान्तांस्ततो वीरान्निराशाजीविते तदा / संजय उवाच / विवर्णमुखभूयिष्ठमभवत्तावकं बलम् // 45 गजानीके हते तस्मिन्पाण्डुपुत्रेण भारत / परिक्षीणायुधान्दृष्ट्वा तानहं परिवारितान् / वध्यमाने बले चैव भीमसेनेन संयुगे // 1 राजन्बलेन द्व्यङ्गेन त्यक्त्वा जीवितमात्मनः॥ 46 चरन्तं च तथा दृष्ट्वा भीमसेनमरिंदमम् / आत्मनापञ्चमोऽयुध्यं पाञ्चालस्य बलेन ह / दण्डहस्तं यथा क्रुद्धमन्तकं प्राणहारिणम् // 2 तस्मिन्देशे व्यवस्थाप्य यत्र शारद्वतः स्थितः // 47 समेत्य समरे राजन्हतशेषाः सुतास्तव / संप्रयुद्धा वयं पञ्च किरीटिशरपीडिताः / अदृश्यमाने कौरव्ये पुत्रे दुर्योधने तव / धृष्टद्युम्नं महानीकं तत्र नोऽभूद्रणो महान् / सोदर्याः सहिता भूत्वा भीमसेनमुपाद्रवन् // 3 जितास्तेन वयं सर्वे व्यपयाम रणात्ततः // 48 दुर्मर्षणो महाराज जैत्रो भूरिबलो रविः / अथापश्यं सात्यकिं तमुपायान्तं महारथम् / इत्येते सहिता भूत्वा तव पुत्राः समन्ततः / रथैश्चतुःशतैर्वीरो मां चाभ्यद्रवदाहवे // 49 भीमसेनमभिद्रुत्य रुरुधुः सर्वतोदिशम् // 4 धृष्टद्युम्नादहं मुक्तः कथंचिच्छ्रान्तवाहनः / ततो भीमो महाराज स्वरथं पुनरास्थितः / पतितो माधवानीकं दुष्कृती नरकं यथा / मुमोच निशितान्बाणान्पुत्राणां तव मर्मसु // 5 तत्र युद्धमभूद्बोरं मुहूर्तमतिदारुणम् // 50 ते कीर्यमाणा भीमेन पुत्रास्तव महारणे / सात्यकिस्तु महाबाहुर्मम हत्वा परिच्छदम् / भीमसेनमपासेधन्प्रवणादिव कुञ्जरम् // 6 जीवग्राहमगृह्णान्मां मूर्छितं पतितं भुवि // 51 ततः क्रुद्धो रणे भीमः शिरो दुर्मर्षणस्य ह / ततो मुहूर्तादिव तद्गजानीकमवध्यत / क्षुरप्रेण प्रमथ्याशु पातयामास भूतले // 7 गदया भीमसेनेन नाराचैरर्जुनेन च // 52 ततोऽपरेण भल्लेन सर्वावरणभेदिना / प्रतिपिष्टैर्महानागैः समन्तात्पर्वतोपमैः / श्रुतान्तमवधीद्भीमस्तव पुत्रं महारथः // 8 नातिप्रसिद्धेव गतिः पाण्डवानामजायत // 53 जयत्सेनं ततो विद्धा नाराचेन हसन्निव / रथमार्गास्ततश्चक्रे भीमसेनो महाबलः / पातयामास कौरव्यं रथोपस्थादरिंदमः / पाण्डवानां महाराज व्यपकर्षन्महागजान् // 54 स पपात रथाद्राजन्भूमौ तूर्णं ममार च // 9 अश्वत्थामा कृपश्चैव कृतवर्मा च सात्वतः। श्रुतर्वा तु ततो भीमं क्रुद्धो विव्याध मारिष / - 1852 -