________________ 9. 18. 33 ] शल्यपर्व [9. 18. 61 पश्य सैन्यं महत्सूत पाण्डवैः समभिद्रुतम् / एकविंशतिसाहस्रान्पदातीनवपोथयत् // 47 सैन्यरेणुं समुद्भूतं पश्यस्वैनं समन्ततः // 33 हत्वा तत्पुरुषानीकं भीमः सत्यपराक्रमः / सिंहनादांश्च बहुशः शृणु घोरान्भयानकान् / धृष्टद्युम्नं पुरस्कृत्य नचिरात्प्रत्यदृश्यत / / 48 तस्माद्याहि शनैः सूत जघनं परिपालय // 34 पादाता निहता भूमौ शिश्यिरे रुधिरोक्षिताः / मयि स्थिते च समरे निरुद्धेषु च पाण्डुषु / संभग्ना इव वातेन कर्णिकाराः सुपुष्पिताः // 49 पुनरावर्तते तूर्णं मामकं बलमोजसा // 35 नानापुष्पस्रजोपेता नानाकुण्डलधारिणः / तच्छ्रुत्वा तव पुत्रस्य शूराग्यसदृशं वचः / नानाजात्या हतास्तत्र नानादेशसमागताः // 50 सारथिहेमसंछन्नाशनैरश्वानचोदयत् // 36 . पताकाध्वजसंछन्नं पदातीनां महद्बलम् / गजाश्वरथिभिहींनास्त्यक्तात्मानः पदातयः / निकृत्तं विबभौ तत्र घोररूपं भयानकम् // 51 एकविंशतिसाहस्राः संयुगायावतस्थिरे // 37 युधिष्ठिरपुरोगास्तु सर्वसैन्यमहारथाः / नानादेशसमुद्भूता नानारजितवाससः / अभ्यधावन्महात्मानं पुत्रं दुर्योधनं तव // 52 अवस्थितास्तदा योधाः प्रार्थयन्तो महद्यशः // 38 ते सर्वे तावकान्दृष्ट्वा महेष्वासान्पराङ्मुखान् / तेषामापततां तत्र संहृष्टानां परस्परम् / नाभ्यवर्तन्त ते पुत्रं वेलेव मकरालयम् // 53 संमर्दः सुमहाञ्जज्ञे घोररूपो भयानकः // 39 तदद्भुतमपश्याम तव पुत्रस्य पौरुषम् / भीमसेनं तदा राजन्धृष्टद्युम्नं च पार्षतम् / यदेकं सहिताः पार्था न शेकुरतिवर्तितुम् // 54 बलेन चतुरङ्गेण नानादेश्या न्यवारयन् // 40 नातिदूरापयातं तु कृतबुद्धि पलायने / भीममेवाभ्यवर्तन्त रणेऽन्ये तु पदातयः / दुर्योधनः स्वकं सैन्यमब्रवीशविक्षतम् // 55 प्रक्ष्वेड्यारफोट्य संहृष्टा वीरलोकं यियासवः॥४१ / न तं देशं प्रपश्यामि पृथिव्यां पर्वतेषु वा / भासाद्य भीमसेनं तु संरब्धा युद्धदुर्मदाः / यत्र यातान्न वो हन्युः पाण्डवाः किं सृतेन वः॥५६ धार्तराष्ट्रा विनेदुर्हि नान्यां चाकथयन्कथाम् / अल्पं च बलमेतेषां कृष्णौ च भृशविक्षतौ / परिवार्य रणे भीमं निजन्नुस्ते समन्ततः // 42 यदि सर्वेऽत्र तिष्ठामो ध्रुवो नो विजयो भवेत्॥५७ प्स वध्यमानः समरे पदातिगणसंवृतः। विप्रयातांस्तु वो भिन्नान्पाण्डवाः कृतकिल्बिषान् / न चचाल रथोपस्थे मैनाक इव पर्वतः // 43 अनुसृत्य हनिष्यन्ति श्रेयो नः समरे स्थितम् // 58 ते तु क्रुद्धा महाराज पाण्डवस्य महारथम् / शृणुध्वं क्षत्रियाः सर्वे यावन्तः स्थ समागताः / निप्रहीतुं प्रचक्रुर्हि योधांश्चान्यानवारयन् 44 यदा शूरं च भीरं च मारयत्यन्तकः सदा / अक्रुध्यत रणे भीमस्तैस्तदा पर्यवस्थितैः / को नु मूढो न युध्येत पुरुषः क्षत्रियब्रुवः // 59 सोऽवतीर्य रथात्तूणं पदातिः समवस्थितः // 45 श्रेयो नो भीमसेनस्य क्रुद्धस्य प्रमुखे स्थितम् / जातरूपपरिच्छन्नां प्रगृह्य महतीं गदाम् / सुखः सांग्रामिको मृत्युः क्षत्रधर्मेण युध्यताम् / प्रवधीत्तावकान्योधान्दण्डपाणिरिवान्तकः // 46 जित्वेह सुखमाप्नोति हतः प्रेत्य महत्फलम् // 60 थाश्वद्विपहीनांस्तु तान्भीमो गया बली। न युद्धधर्माच्छ्रेयान्वै पन्थाः स्वर्गस्य कौरवाः। - 1839 -