________________ 9. 11. 49 ] महाभारते [9. 12. 11 विव्याध समरे क्रुद्धो बहुभिः कङ्कपत्रिभिः // 49 / बभूव हृतविक्रान्तो जम्भो वृत्रहणा यथा // 63 अथ भूयो महाराज शरेण नतपर्वणा। इति श्रीमहाभारते शल्यपर्वणि युधिष्ठिरं समाजन्ने सर्वसैन्यस्य पश्यतः // 50 एकादशोऽध्यायः // 11 // धर्मराजोऽपि संक्रुद्धो मद्रराजं महायशाः। विव्याध निशितैर्बाणैः कङ्कबर्हिणवाजितैः // 51 संजय उवाच। चन्द्रसेनं च सप्तत्या सूतं च नवभिः शरैः / पीडिते धर्मराजे तु मद्रराजेन मारिष। द्रुमसेनं चतुःषष्ट्या निजघान महारथः // 52 सात्यकिर्भीमसेनश्च माद्रीपुत्रौ च पाण्डवौ / चक्ररक्षे हते शल्यः पाण्डवेन महात्मना / परिवार्य रथैः शल्यं पीडयामासुराहवे // 1 .. निजघान ततो राजंश्चेदीन्वै पञ्चविंशतिम् / / 53 तमेकं बहुभिदृष्ट्वा पीड्यमानं महारथैः / साधुवादो महाञ्जज्ञे सिद्धाश्चासन्प्रहर्षिताः / सात्यकिं पञ्चविंशत्या भीमसेनं च पञ्चभिः / आश्चर्यमित्यभाषन्त मुनयश्चापि संगताः // 2 माद्रीपुत्रौ शतेनाजौ विव्याध निशितैः शरैः // 54 भीमसेनो रणे शल्यं शल्यभूतं पराक्रमे / एवं विचरतस्तस्य संग्रामे राजसत्तम / एकेन विद्धा बाणेन पुनर्विव्याध सप्तभिः / / 3 संप्रेषयच्छितान्पार्थः शरानाशीविषोपमान् // 55 सात्यकिश्च शतेनैनं धर्मपुत्रपरीप्सया। ध्वजाग्रं चास्य समरे कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः / मद्रेश्वरमवाकीर्य सिंहनादमथानदत् // 4 : प्रमुखे वर्तमानस्य भल्लेनापहरद्रथात् / / 56 नकुलः पञ्चभिश्चैनं सहदेवश्च सप्तभिः / पाण्डुपुत्रेण वै तस्य केतुं छिन्नं महात्मना / विद्या तं तु ततस्तूर्णं पुनर्विव्याध सप्तभिः // 5 निपतन्तमपश्याम गिरिशृङ्गमिवाहतम् / / 57 स तु शूरो रणे यत्तः पीडितस्तैर्महारथैः / ध्वजं निपतितं दृष्ट्वा पाण्डवं च व्यवस्थितम् / विकृष्य कार्मुकं घोरं वेगन्नं भारसाधनम् / / 6 संक्रुद्धो मद्रराजोऽभूच्छरवर्षं मुमोच ह // 58 सात्यकिं पञ्चविंशत्या शल्यो विव्याध मारिष / शल्यः सायकवर्षेण पर्जन्य इव वृष्टिमान् / भीमसेनं त्रिसप्तत्या नकुलं सप्तभिस्तथा // 7 अभ्यवर्षदमेयात्मा क्षत्रियं क्षत्रियर्षभः // 59 ततः सविशिखं चापं सहदेवस्य धन्विनः / सात्यकि भीमसेनं च माद्रीपुत्रौ च पाण्डवौ / छित्त्वा भल्लेन समरे विव्याधैनं त्रिसप्तभिः // 8 एकैकं पञ्चभिर्विद्धा युधिष्ठिरमपीडयत् // 60 सहदेवस्तु समरे मातुलं भूरिवर्चसम् / सज्यमन्यद्धनुः कृत्वा पञ्चभिः समताडयत् / ततो बाणमयं जालं विततं पाण्डवोरसि / / शरैराशीविषाकारैर्व्वलज्वलनसंनिभैः // 9 अपश्याम महाराज मेघजालमिवोद्गतम् // 61 सारथिं चास्य समरे शरेणानतपर्वणा / तस्य शल्यो रणे क्रुद्धो बागः संनतपर्वभिः / विव्याध भृशसंक्रुद्धस्तं च भूयस्त्रिभिः शरैः॥ 1 दिशः प्रच्छादयामास प्रदिशश्च महारथः // 62 भीमसेनस्त्रिसप्तत्या सात्यकिर्नवभिः शरैः। ततो युधिष्ठिरो राजा बाणजालेन पीडितः / धर्मराजस्तथा षष्ट्या गात्रे शल्यं समर्पयत् // 15 - 1824 -