________________ 9.9.1] महाभारते [9. 9. 28 तथा ध्वजं सारथिं च त्रिभिस्त्रिभिरपातयत्॥११ संजय उवाच। स शत्रुभुजनिर्मुक्तैर्ललाटस्थैस्त्रिभिः शरैः। तत्प्रभग्नं बलं दृष्ट्वा मद्रराजः प्रतापवान् / नकुलः शुशुभे राजस्त्रिशृङ्ग इव पर्वतः // 15 उवाच सारथि तूंर्णं चोदयाश्वान्महाजवान् // 1 स छिन्नधन्वा विरथः खड्गमादाय चर्म च / . एष तिष्ठति वै राजा पाण्डुपुत्रो युधिष्ठिरः।। रथादवातरद्वीरः शैलाग्रादिव केसरी // 16 छत्रेण ध्रियमाणेन पाण्डुरेण विराजता // 2 पद्भधामापततस्तस्य शरवृष्टिमवासृजत् / अत्र मां प्रापय क्षिप्रं पश्य मे सारथे बलम् / / नकुलोऽप्यग्रसत्तां वै चर्मणा लघुविक्रमः // 17 न समर्था हि मे पार्थाः स्थातुमद्य पुरो युधि // 3 चित्रसेनरथं प्राप्य चित्रयोधी जितश्रमः / एवमुक्तस्ततः प्रायान्मद्रराजस्य सारथिः। आरुरोह महाबाहुः सर्वसैन्यस्य पश्यतः // 18 यत्र राजा सत्यसंधो धर्मराजो युधिष्ठिरः // 4 सकुण्डलं समुकुटं सुनसं स्वायतेक्षणम् / आपतन्तं च सहसा पाण्डवानां महदलम् / चित्रसेनशिरः कायादपाहरत पाण्डवः / दधारको रणे शल्यो वेलेवोद्वृत्तमर्णवम् // 5 स पपात रथोपस्थादिवाकरसमप्रभः // 19 पाण्डवानां बलौघस्तु शल्यमासाद्य मारिष / चित्रसेनं विशस्तं तु दृष्टया तत्र महारथाः / व्यतिष्ठत तदा युद्धे सिन्धोर्वेग इवाचलम् // 6 साधुवादस्वनांश्चक्रुः सिंहनादांश्च पुष्कलान् // 20 मद्रराजं तु समरे दृष्ट्वा युद्धाय विष्टितम् / विशस्तं भ्रातरं दृष्ट्वा कर्णपुत्रौ महारथौ। कुरवः संन्यवर्तन्त मृत्युं कृत्वा निवर्तनम् / / 7 सुषेणः सत्यसेनश्च मुञ्चन्तौ निशिताशरान् // 21 तेषु राजन्निवृत्तेषु व्यूढानीकेषु भागशः / ततोऽभ्यधावतां तूर्णं पाण्डवं रथिनां वरम् / प्रावर्तत महारौद्रः संग्रामः शोणितोदकः / जिघांसन्तौ यथा नागं व्याघ्रौ राजन्महावने // 22 समाईच्चित्रसेनेन नकुलो युद्धदुर्मदः // 8 तावभ्यधावतां तीक्ष्णो द्वावप्येनं महारथम् / तौ परस्परमासाद्य चित्रकार्मुकधारिणौ / शरौघान्सम्यगस्यन्तौ .जीमूतौ सलिलं यथा // 23 मेघाविव यथोद्वृत्तौ दक्षिणोत्तरवर्षिणौ // 9 स शरैः सर्वतो विद्धः प्रहृष्ट इव पाण्डवः / शरतोयैः सिषिचतुस्तौ परस्परमाहवे / अन्यत्कार्मुकमादाय रथमारुह्य वीर्यवान् / नान्तरं तत्र पश्यामि पाण्डवस्येतरस्य वा॥ 10 अतिष्ठत रणे वीरः क्रुद्धरूप इवान्तकः // 24 उभौ कृतास्रौ बलिनौ रथचर्याविशारदौ / तस्य तौ भ्रातरौ राजशरैः संनतपर्वभिः / परस्परवधे यत्तौ छिद्रान्वेषणतत्परौ // 11 रथं विशकलीकर्तुं समारब्धौ विशां पते // 25 चित्रसेनस्तु भल्लेन पीतेन निशितेन च / ततः प्रहस्य नकुलश्चतुर्भिश्चतुरो रणे / नकुलस्य महाराज मुष्टिदेशेऽच्छिनद्धनुः // 12 जघान निशितैस्तीक्ष्णैः सत्यसेनस्य वाजिनः // 26 अथैनं छिन्नधन्वानं रुक्मपुङ्खः शिलाशितैः / ततः संधाय नाराचं रुक्मपुङ्ख शिलाशितम् / त्रिभिः शरैरसंभ्रान्तो ललाटे वै समर्पयत् / / 13 / धनुश्चिच्छेद राजेन्द्र सत्यसेनस्य पाण्डवः // 27 हयांश्चास्य शरैस्तीक्ष्णैः प्रेषयामास मृत्यवे / अथान्यं रथमास्थाय धनुरादाय चापरम् / - 1818