________________ 6. 102. 69 ] भीष्मपर्व [6. 103. 16 अद्यैव पश्य दुर्धर्षं पात्यमानं महाव्रतम् / संध्या समभवरोरा नापश्याम ततो रणम् // 1 तारापतिमिवापूर्णमन्तकाले यहच्छया // 69 ततो युधिष्ठिरो राजा संध्यां संदृश्य भारत / माधवस्तु वचः श्रुत्वा फल्गुनस्य महात्मनः / वध्यमानं बलं चापि भीष्मेणामित्रघातिना // 2 नकिंचिदुक्त्वा सक्रोध आरुरोह रथं पुनः // 70 मुक्तशस्त्रं परावृत्तं पलायनपरायणम् / तौ रथस्थौ नरव्याघ्रौ भीष्मः शांतनवः पुनः / / भीष्मं च युधि संरब्धमनुयान्तं महारथान् // 3 ववर्ष शरवर्षेण मेघो वृष्ट्या यथाचलौ // 71 / / सोमकांश्च जितान्दृष्ट्वा निरुत्साहान्महारथान् / प्राणांश्चादत्त योधानां पिता देवव्रतस्तव / चिन्तयित्वा चिरं ध्यात्वा अवहारमरोचयत् // 4 गभस्तिभिरिवादित्यस्तेजांसि शिशिरात्यये // 72 ततोऽवहारं सैन्यानां चक्रे राजा युधिष्ठिरः / यथा कुरूणां सैन्यानि बभञ्ज युधि पाण्डवः / तथैव तव सैन्यानामवहारो ह्यभूत्तदा // 5 तथा पाण्डवसैन्यानि बभञ्ज युधि ते पिता // 73 / ततोऽवहारं सैन्यानां कृत्वा तत्र महारथाः / हतविद्रुतसैन्यास्तु निरुत्साहा विचेतसः / न्यविशन्त कुरुश्रेष्ठ संग्रामे क्षतविक्षताः // 6 निरीक्षितुं न शेकुस्ते भीष्ममप्रतिमं रणे / भीष्मस्य समरे कर्म चिन्तयानास्तु पाण्डवाः। मध्यं गतमिवादित्यं प्रतपन्नं स्वतेजसा // 74 नालभन्त तदा शान्ति भृशं भीष्मेण पीडिताः॥७ ते वध्यमाना भीष्मेण कालेनेव युगक्षये। भीष्मोऽपि समरे जित्वा पाण्डवान्सह सृञ्जयैः / वीक्षांचक्रुर्महाराज पाण्डवा भयपीडिताः // 75 पूज्यमानस्तव सुतैर्वन्द्यमानश्च भारत // 8 त्रातारं नाध्यगच्छन्त गावः पङ्कगता इव / न्यविशत्कुरुभिः सार्धं हृष्टरूपैः समन्ततः / पिपीलिका इव क्षुण्णा दुर्बला बलिना रणे // 76 . ततो रात्रिः समभवत्सर्वभूतप्रमोहिनी // 9 महारथं भारत दुष्प्रधर्ष तस्मिन्रात्रिमुखे घोरे पाण्डवा वृष्णिभिः सह / शरौघिणं प्रतपन्तं नरेन्द्रान्। सृञ्जयाश्च दुराधर्षा मन्त्राय समुपाविशन् // 10 भीष्मं न शेकुः प्रतिवीक्षितुं ते आत्मनिःश्रेयसं सर्वे प्राप्तकालं महाबलाः / शराषिं सूर्यमिवातपन्तम् // 77 मन्त्रयामासुरव्यग्रा मन्त्रनिश्चयकोविदाः // 11 विमृद्गतस्तस्य तु पाण्डुसेना ततो युधिष्ठिरो राजा मन्त्रयित्वा चिरं नृप। - मस्तं जगामाथ सहस्ररश्मिः / वासुदेवं समुद्वीक्ष्य वाक्यमेतदुवाच ह // 12 ततो बलानां श्रमकर्शितानां पश्य कृष्ण महात्मानं भीष्मं भीमपराक्रमम् / मनोऽवहारं प्रति संबभूव // 78 गजं नलवनानीव विमृद्न्तं बलं मम / / 13 इति श्रीमहाभारते भीष्मपर्वणि न चैवैनं महात्मानमुत्सहामो निरीक्षितुम् / द्वयधिकशततमोऽध्यायः // 102 // लेलिह्यमानं सैन्येषु प्रवृद्धमिव पावकम् // 14 103 यथा घोरो महानागस्तक्षको वै विषोल्बणः / संजय उवाच / तथा भीष्मो रणे कृष्ण तीक्ष्णशस्त्रः प्रतापवान् // 15 युध्यतामेव तेषां तु भास्करेऽस्तमुपागते / गृहीतचापः समरे विमुञ्चंश्च शिताशरान् / -1301 -