________________ 6. 57. 36 ] महाभारते [6. 58. 26 सप्तपञ्चाशोऽध्यायः // 57 // तथैव पार्षतं शूरं शल्यः समितिशोभनः। गिरि जलागमे यद्वज्जलदा जलधारिणः // 12 आजघानोरसि क्रुद्धस्ततो युद्धमवर्तत // 36 अभिमन्युस्तु संक्रुद्धो धृष्टद्युम्ने निपीडिते / इति श्रीमहाभारते भीष्मपर्वणि अभिदुद्राव वेगेन मद्रराजरथं प्रति // 13 ततो मद्राधिपरथं काणिः प्राप्यातिकोपनः / आर्तायनिममेयात्मा विव्याध विशिखैत्रिभिः // धृतराष्ट्र उवाच / ततस्तु तावका राजन्परीप्सन्तोऽऽर्जुनि रणे। दैवमेव परं मन्ये पौरुषादपि संजय / मद्रराजरथं तूर्णं परिवार्यावत स्थिरे / / 15 / यत्सैन्यं मम पुत्रस्य पाण्डुसैन्येन वध्यते // 1 दुर्योधनो विकर्णश्च दुःशासनविविंशती / नित्यं हि मामकांस्तात हतानेव हि शंससि / दुर्मर्षणो दुःसहश्च चित्रसेनश्च दुर्मुखः // 16 अव्यप्रांश्च प्रहृष्टांश्च नित्यं शंससि पाण्डवान् // 2 सत्यव्रतश्च भद्रं ते पुरुमित्रश्च भारत। .. हीनान्पुरुषकारेण मामकानद्य संजय / एते मद्राधिपरथं पालयन्तः स्थिता रणे // 17 पतितान्पात्यमानांश्च हतानेव च शंससि // 3 तान्भीमसेनः संक्रुद्धो धृष्टद्युम्नश्च पार्षतः / युध्यमानान्यथाशक्ति घटमानाञ्जयं प्रति / द्रौपदेयाभिमन्युश्च माद्रीपुत्रौ च पाण्डवौ // 18 पाण्डवा विजयन्त्येव जीयन्ते चैव मामकाः // 4 नानारूपाणि शस्त्राणि विसृजन्तो विशां पते / / सोऽहं तीव्राणि दुःखानि दुर्योधनकृतानि च / अभ्यवर्तन्त संहृष्टाः परस्परवधैषिणः। अौषं सततं तात दुःसहानि बहूनि च // 5 ते वै समीयुः संग्रामे राजन्दुर्मत्रिते तव // 19 तमुपायं न पश्यामि जीयेरन्येन पाण्डवाः / तस्मिन्दाशरथे युद्धे वर्तमाने भयावहे / मामका वा जयं युद्धे प्राप्नुयुर्यन संजय // 6 तावकानां परेषां च प्रेक्षका रथिनोऽभवन् // 20 संजय उवाच / शस्त्राण्यनेकरूपाणि विसृजन्तो महारथाः / क्षयं मनुष्यदेहानां गजवाजिरथक्षयम् / अन्योन्यमभिनर्दन्तः संप्रहारं प्रचक्रिरे // 21 शृणु राजन्स्थिरो भूत्वा तवैवापनयो महान् // 7 ते यत्ता जातसंरम्भाः सर्वेऽन्योन्यं जिघांसवः / धृष्टद्युम्नस्तु शल्येन पीडितो नवभिः शरैः। महास्त्राणि विमुश्चन्तः समापेतुरमर्षणाः / / 22 पीडयामास संक्रुद्धो मद्राधिपतिमायसैः // 8 दुर्योधनस्तु संक्रुद्धो धृष्टद्युम्नं महारणे / तत्राद्भुतमपश्याम पार्षतस्य पराक्रमम् / विव्याध निशितैर्बाणैश्चतुर्भिस्त्वरितो भृशम् // 23 न्यवारयत यत्तणं शल्यं समितिशोभनम् // 9 दुर्मर्षणश्च विंशत्या चित्रसेनश्च पञ्चभिः / नान्तरं ददृशे कश्चित्तयोः संरब्धयो रणे। दुर्मुखो नवभिर्बाणैर्दुःसहश्चापि सप्तभिः / मुहूर्तमिव तद्युद्धं तयोः सममिवाभवत् // 10 विविंशतिः पञ्चभिश्च त्रिभिर्दुःशासनस्तथा // 24 ततः शल्यो महाराज धृष्टद्युम्नस्य संयुगे। तान्प्रत्यविध्यद्राजेन्द्र पार्षतः शत्रुतापनः / धनुचिच्छेद भल्लेन पीतेन निशितेन च // 11 / एकैकं पञ्चविंशत्या दर्शयन्पाणिलाघवम् // 25 अथैनं शरवर्षेण छादयामास भारत / सत्यव्रतं तु समरे पुरुमित्रं च भारत / -1224