________________ 5. 183. 1] उद्योगपर्व [5. 183.27 भार्गवस्य मया साधं पुनयुद्धमवर्तत // 1 मा भैरिति समं सर्वे स्वस्ति तेऽस्त्विति चासकृत् // ततो भ्रान्ते रथे तिष्ठन्रामः प्रहरतां वरः / ततस्तेषामहं वाग्भिस्तर्पितः सहसोत्थितः / घवर्ष शरवर्षाणि मयि शक्र इवाचले // 2 मातरं सरितां श्रेष्ठामपश्यं रथमास्थिताम् // 15 तेन सूतो मम सुहृच्छरवर्षेण ताडितः / हयाश्च मे संगृहीतास्तया वै निपपात रथोपस्थे मनो मम विषादयन् // 3 ___ महानद्या संयति कौरवेन्द्र / ततः सूतः स मेऽत्यर्थं कश्मलं प्राविशन्महत् / पादौ जनन्याः प्रतिपूज्य चाहं पृथिव्यां च शराघातान्निपपात मुमोह च // 4 तथार्टिषेणं रथमभ्यरोहम् // 16 ततः सूतोऽजहात्प्राणारामबाणप्रपीडितः। ररक्ष सा मम रथं हयांश्चोपस्कराणि च / मुहूर्तादिव राजेन्द्र मां च भीराविशत्तदा // 5 तामहं प्राञ्जलिर्भूत्वा पुनरेव व्यसर्जयम् // 17 ततः सूते हते राजन्क्षिपतस्तस्य मे शरान् / ततोऽहं स्वयमुद्यम्य हयांस्तान्वातरंहसः / प्रमत्तमनसो रामः प्राहिणोन्मृत्युसंमितान् // 6 अयुध्यं जामदग्न्येन निवृत्तेऽहनि भारत // 18 ततः सूतव्यसनिनं विप्लुतं मां स भार्गवः / ततोऽहं भरतश्रेष्ठ वेगवन्तं महाबलम् / शरेणाभ्यहनद्गाढं विकृष्य बलवद्धनुः // 7 अमुञ्चं समरे बाणं रामाय हृदयच्छिदम् // 19 स मे जब्वन्तरे राजन्निपत्य रुधिराशनः / ततो जगाम वसुधां बाणवेगप्रपीडितः / मयैव सह राजेन्द्र जगाम वसुधातलम् // 8 जानुभ्यां धनुरुत्सृज्य रामो मोहवशं गतः // 20 मत्वा तु निहतं रामस्ततो मां भरतर्षभ / ततस्तस्मिन्निपतिते रामे भूरिसहस्रदे। , मेघवद्व्यनंदच्चोच्चै हृषे च पुनः पुनः॥ 9 आवQर्जलदा व्योम क्षरन्तो रुधिरं बहु // 21 तथा तु पतिते राजन्मयि रामो मुदा युतः / उल्काश्च शतशः पेतुः सनिर्घाताः सकम्पनाः / उदकोशन्महानादं सह तैरनुयायिभिः // 10 अकं च सहसा दीप्तं स्वर्भानुरभिसंवृणोत् // 22 मम तत्रांभवन्ये तु कौरवाः पार्श्वतः स्थिताः / ववुश्च वाताः परुषाश्चलिता च वसुंधरा / भागता ये च युद्धं तजनास्तत्र दिदृक्षवः / गृध्रा बडाश्च कङ्काश्च परिपेतुर्मुदा युताः // 23 प्राति परमिकां जग्मुस्ते तदा मयि पातिते // 11 दीप्तायां दिशि गोमायुर्दारुणं मुहुरुन्नदत् / ततोऽपश्यं पतितो राजसिंह अनाहता दुन्दुभयो विनेदु शनिस्वनाः // 24 . द्विजानष्टौ सूर्यहुताशनाभान् / एतदौत्पातिकं घोरमासीद्भरतसत्तम / ते मां समन्तात्परिवार्य तस्थुः / विसंज्ञकल्पे धरणीं गते रामे महात्मनि // 25 ___ स्वबाहुभिः परिगृह्याजिमध्ये // 12 ततो रविर्मन्दमरीचिमण्डलो रक्ष्यमाणश्च तैर्विप्रैर्नाहं भूमिमुपास्पृशम् / ____ जगामास्तं पांसुपुञ्जावगाढः / अन्तरिक्षे स्थितो ह्यस्मि तैविप्रैर्बान्धवैरिव / निशा व्यगाहत्सुखशीतमारुता खपन्निवान्तरिक्षे च जलबिन्दुभिरुक्षितः // 13 ___ ततो युद्धं प्रत्यवहारयावः // 26 / ततस्ते ब्राह्मणा राजन्नब्रुवन्परिगृह्य माम्। एवं राजन्नवहारो बभूव .भा. 140 -1113