________________ 5. 123. 7] उद्योगपर्व [5. 124.7 अतिक्रामन्केशवस्य तथ्यं वचनमर्थवत् / कुलघ्नमीदृशं पापं जनयित्वा कुपूरुषम् // 21 पितुश्च भरतश्रेष्ठ विदुरस्य च धीमतः // 7 अथ दुर्योधनं राजा धृतराष्ट्रोऽभ्यभाषत / मा कुलनोऽन्तपुरुषो दुर्मतिः कापथं गमः / आसीनं भ्रातृभिः सार्धं राजभिः परिवारितम् // 22 पितरं मातरं चैव वृद्धौ शोकाय मा ददः॥ 8 दुर्योधन निबोधेदं शौरिणोक्तं महात्मना / अथ द्रोणोऽब्रवीत्तत्र दुर्योधनमिदं वचः / आदत्स्व शिवमत्यन्तं योगक्षेमवदव्ययम् // 23 अमर्षवशमापन्नं निःश्वसन्तं पुनः पुनः॥ 9 अनेन हि सहायेन कृष्णेनाक्लिष्टकर्मणा / धर्मार्थयुक्तं वचनमाह त्वां तात केशवः / . इष्टान्सर्वानभिप्रायान्प्राप्स्यामः सर्वराजसु // 24 तथा भीष्मः शांतनवस्तज्जुषस्व नराधिप // 10 सुसंहितः केशवेन गच्छ तात युधिष्ठिरम् / प्राज्ञी मेधाविनी दान्तावर्थकामौ बहुश्रुतौ / चर स्वस्त्ययनं कृत्स्नं भारतानामनामयम् // 25 आहतुस्त्वां हितं वाक्यं तदादत्स्व परंतप // 11 वासुदेवेन तीर्थेन तात गच्छस्व संगमम् / अनुतिष्ठ महाप्राज्ञ कृष्णभीष्मौ यदूचतुः / कालप्राप्तमिदं मन्ये मा त्वं दुर्योधनातिगाः॥२६ मा वचो लघुबुद्धीनां समास्थास्त्वं परंतप // 12 शमं चेद्याचमानं त्वं प्रत्याख्यास्यसि केशवम् / ये त्वां प्रोत्साहयन्त्येते नैते कृत्याय कर्हिचित् / त्वदर्थमभिजल्पन्तं न तवास्त्यपराभवः // 27 वैरं परेषां ग्रीवायां प्रतिमोक्ष्यन्ति संयुगे // 13 इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि मा कुरूञ्जीधनः सर्वान्पुत्रान्भ्रातूंस्तथैव च / त्रयोविंशत्यधिकशततमोऽध्यायः // 123 // वासुदेवार्जुनौ यत्र विद्ध्यजेयं बलं हि तत् // 14 124 एतच्चैव मतं सत्यं सुहृदोः कृष्णभीष्मयोः / वैशंपायन उवाच / यदि नादास्यसे तात पश्चात्तप्स्यसि भारत // 15 / धृतराष्ट्रवचः श्रुत्वा भीष्मद्रोणौ समर्थ्य तौ। यथोक्तं जामदग्न्येन भूयानेव ततोऽर्जुनः / दुर्योधनमिदं वाक्यमूचतुः शासनातिगम् // 1 कृष्णों हि देवकीपुत्रो देवैरपि दुरुत्सहः // 16 यावत्कृष्णावसंनद्धौ यावत्तिष्ठति गाण्डिवम् / किं ते सुखप्रियेणेह प्रोक्तेन भरतर्षभ / यावद्धौम्यो न सेनाग्नौ जुहोतीह द्विषदलम् // 2 एतत्ते सर्वमाख्यातं यथेच्छसि तथा कुरु / यावन्न प्रेक्षते क्रुद्धः सेनां तव युधिष्ठिरः / न हि त्वामुत्सहे वक्तुं भूयो भरतसत्तम // 17 हीनिषेधो महेष्वासस्तावच्छाम्यतु वैशसम् // 3 तस्मिन्वाक्यान्तरे वाक्यं क्षत्तापि विदुरोऽब्रवीत् / यावन्न दृश्यते पार्थः स्वेष्वनीकेष्ववस्थितः / दुर्योधनमभिप्रेक्ष्य धार्तराष्ट्रममर्षणम् // 18 भीमसेनो महेष्वासस्तावच्छाम्यतु वैशसम् // 4 दुर्योधन न शोचामि त्वामहं भरतर्षभ।। यावन्न चरते मार्गान्पृतनामभिहर्षयन् / इमौ तु वृद्धौ शोचामि गान्धारी पितरं च ते॥१९ यावन्न शातयत्याजौ शिरांसि गजयोधिनाम् // 5 यावनाथौ चरिष्येते त्वया नाथेन दुहृदा / गदया वीरघातिन्या फलानीव वनस्पतेः / हतमित्रौ हतामात्यौ लूनपक्षाविव द्विजौ // 20 कालेन परिपक्कानि तावच्छाम्यतु वैशसम् // 6 . भिक्षुको विचरिष्येते शोचन्तौ पृथिवीमिमाम् / / नकुलः सहदेवश्च धृष्टद्युम्नश्च पार्षतः / - 1043 - .