________________ 5. 92. 53] महाभारते [5. 93. 28 न तत्र कश्चित्किंचिद्धि व्याजहार पुमान्कचित् // पुत्रान्स्थापय कौरव्य स्थापयिष्याम्यहं परान् // 13 इति श्रीमहाभारते उद्योगपर्वणि आज्ञा तव हि राजेन्द्र कार्या पुत्रैः सहान्वयैः / द्विनवतितमोऽध्यायः // 92 // हितं बलवदप्येषां तिष्ठतां तव शासने // 14 / तव चैव हितं राजन्पाण्डवानामथो हितम् / . वैशंपायन उवाच / शमे प्रयतमानस्य मम शासनकाङ्किणाम् // 15 तेष्वासीनेषु सर्वेषु तूष्णीभूतेषु राजसु / स्वयं निष्कलमालक्ष्य संविधत्स्व विशां पते / वाक्यमभ्याददे कृष्णः सुदंष्ट्रो दुन्दुभिस्वनः // 1 सहभूतास्तु भरतास्तवैव स्युर्जनेश्वर // 16 जीमूत इव धर्मान्ते सर्वां संश्रावयन्सभाम् / धर्मार्थयोस्तिष्ठ राजन्पाण्डवैरभिरक्षितः / धृतराष्ट्रमभिप्रेक्ष्य समभाषत माधवः // 2 न हि शक्यास्तथाभूता यत्नादपि नराधिप // 17 कुरूणां पाण्डवानां च शमः स्यादिति भारत / न हि त्वां पाण्डवैर्जेतुं रक्ष्यमाणं महात्ममिः / अप्रयत्नेन वीराणामेतद्यतितुमागतः // 3 इन्द्रोऽपि देवैः सहितः प्रसहेत कुतो नृपाः // 18 राजन्नान्यत्प्रवक्तव्यं तव निःश्रेयसं वचः / यत्र भीष्मश्च द्रोणश्च कृपः कर्णो विविशतिः / विदितं ह्येव ते सर्व वेदितव्यमरिंदम // 4 अश्वत्थामा विकर्णश्च सोमदत्तोऽथ बाह्निकः // इदमद्य कुलं श्रेष्ठं सर्वराजसु पार्थिव / सैन्धवश्च कलिङ्गश्च काम्बोजश्च सुदक्षिणः / श्रुतवृत्तोपसंपन्नं सर्वैः समुदितं गुणैः // 5 युधिष्ठिरो भीमसेनः सव्यसाची यमौ तथा // 20 कंपानुकम्पा कारुण्यमानृशंस्यं च भारत / सात्यकिश्च महातेजा युयुत्सुश्च महारथः। तथार्जवं क्षमा सत्यं कुरुष्वेतद्विशिष्यते // 6 को नु तान्विपरीतात्मा युध्येत भरतर्षभ // 21 सस्मिन्नेवंविधे राजन्कुले महति तिष्ठति / लोकस्येश्वरतां भूयः शत्रुभिश्चाप्रधृष्यताम् / त्वन्निमित्तं विशेषेण नेह युक्तमसांप्रतम् // 7 प्राप्स्यसि त्वममित्रघ्न सहितः कुरुपाण्डवैः // 22 त्वं हि वारयिता श्रेष्ठः कुरूणां कुरुसत्तम / तस्य ते पृथिवीपालास्त्वत्समाः पृथिवीपते / मिथ्या प्रचरतां तात बाह्येष्वाभ्यन्तरेषु च // 8 : श्रेयांसश्चैव राजानः संधास्यन्ते परंतप // 23 ते पुत्रास्तव कौरव्य दुर्योधनपुरोगमाः / स त्वं पुत्रैश्च पौत्रैश्च भ्रातृभिः पितृभिस्तथा। धर्मार्थौ पृष्ठतः कृत्वा प्रचरन्ति नृशंसवत् // 9 / सुहृद्भिः सर्वतो गुप्तः सुखं शक्ष्यसि जीवितुम् // 24 अशिष्टा गतमर्यादा लोभेन हृतचेतसः / एतानेव पुरोधाय सत्कृत्य च यथा पुरा / स्वेषु बन्धुषु मुख्येषु तद्वेत्थ भरतर्षभ // 10 अखिलां भोक्ष्यसे सर्वां पृथिवीं पृथिवीपते // 25 सेयमापन्महाघोरा कुरुष्वेव समुत्थिता / एतैर्हि सहितः सर्वैः पाण्डवैः स्वैश्च भारत / उपेक्ष्यमाणा कौरव्य पृथिवीं घातयिष्यति // 11 अन्यान्विजेष्यसे शत्रूनेष स्वार्थस्तवाखिलः // 26 शक्या चेयं शमयितुं त्वं चेदिच्छसि भारत / तैरेवोपार्जितां भूमिं भोक्ष्यसे च परंतप / न दुष्करो ह्यत्र शमो मतो मे भरतर्षभ // 12 यदि संपत्स्यसे पुत्रैः सहामात्यैनराधिप / / 27 त्वय्यधीनः शमो राजन्मयि चैव विशां पते।। | संयुगे वै महाराज दृश्यते सुमहान्क्षयः / - 1014 -