________________ 8. 170. 11] महाभारते [ 3. 170. 39 हिरण्यपुरमित्येतत्ख्यायते नगरं महत् / अमरावतिसंकाशं पुरं कामगमं तु तत् / रक्षितं कालकेयैश्च पौलोमैश्च महासुरैः // 11 अहमस्त्रैर्बहुविधैः प्रत्यगृहं नराधिप // 25 त एते मुदिता नित्यमवध्याः सर्वदैवतैः।। ततोऽहं शरजालेन दिव्यास्त्रमुदितेन च / निवसन्त्यत्र राजेन्द्र गतोद्वेगा निरुत्सुकाः / न्यगृहं सह दैतेयैस्तत्पुरं भरतर्षभ / / 26 मानुषो मृत्युरेतेषां निर्दिष्टो ब्रह्मणा पुरा // 12 विक्षतं चायसैर्बाणैर्मत्प्रयुक्तैरजिह्मगैः / अर्जुन उवाच। महीमभ्यपतद्राजन्प्रभग्नं पुरमासुरम् // 27. सुरासुरैरवध्यांस्तानहं ज्ञात्वा ततः प्रभो। ते वध्यमाना मद्वाणैर्वनवेगैरयस्मयैः / अब्रुवं मातलिं हृष्टो याह्येतत्पुरमञ्जसा // 13 पर्यभ्रमन्त वै राजन्नसुराः कालचोदिताः // 28 त्रिदशेशद्विषो यावत्क्षयमस्त्रैर्नयाम्यहम् / ततो मातलिरप्याशु पुरस्तानिपतन्निव / न कथंचिद्धि मे पापा न वध्या ये सुरद्विषः // 14 महीमवातरत्क्षिप्रं रथेनादित्यवर्चसा // 29. उवाह मां ततः शीघ्रं हिरण्यपुरमन्तिकात् / ततो रथसहस्राणि षष्टिस्तेषाममर्षिणाम् / रथेन तेन दिव्येन हरियुक्तेन मातलिः // 15 युयुत्सूनां मया साधं पर्यवर्तन्त भारत // 30 ते मामालक्ष्य दैतेया विचित्राभरणाम्बराः। तानहं निशितैर्बाणैर्व्यधमं गार्धवाजितैः / समुत्पेतुर्महावेगा रथानास्थाय दंशिताः // 16 . ते युद्धे संन्यवर्तन्त समुद्रस्य यथोर्मयः // 31 / ' ततो नालीकनाराचैर्भल्लशक्त्यष्टितोमरैः / नेमे शक्या मानुषेण युद्धेनेति प्रचिन्त्य वै / / अभ्यनन्दानवेन्द्रा मां क्रुद्धास्तीव्रपराक्रमाः // 17 ततोऽहमानुपूर्येण सर्वाण्यत्राण्ययोजयम् // 32 तदहं चास्त्रवर्षेण महता प्रत्यवारयम् / ततस्तानि सहस्राणि रथानां चित्रयोधिनाम् / शस्त्रवर्ष महद्राजन्विद्याबलमुपाश्रितः // 18 अस्त्राणि मम दिव्यानि प्रत्यनशनकैरिव // 33 व्यामोहयं च तान्सर्वान्रथमार्गेश्वररणे / रथमार्गान्विचित्रांस्ते विचरन्तो महारथाः / तेऽन्योन्यमभिसंमूढाः पातयन्ति स्म दानवाः // 19 प्रत्यदृश्यन्त संग्रामे शतशोऽथ सहस्रशः // 34 तेषामहं विमूढानामन्योन्यमभिधावताम् / विचित्रमुकुटापीडा विचित्रकवचध्वजाः। शिरांसि विशिखैर्दीप्तैर्व्यहरं शतसंघशः // 20 विचित्राभरणाश्चैव नन्दयन्तीव मे मनः // 35 . ते वध्यमाना दैतेयाः पुरमास्थाय तत्पुनः / अहं तु शरवर्षेस्तानस्त्रप्रमुदितै रणे / खमुत्पेतुः सनगरा मायामास्थाय दानवीम् // 21 नाशक्नुवं पीडयितुं ते तु मां पर्यपीडयन् // 36 ततोऽहं शरवर्षेण महता प्रत्यवारयम् / तैः पीड्यमानो बहुभिः कृताखैः कुशलैयुधि / मार्गमावृत्य दैत्यानां गतिं चैषामवारयम् // 22 व्यथितोऽस्मि महायुद्धे भयं चागान्महन्मम // 37 तत्पुरं खचरं दिव्यं कामगं दिव्यवर्चसम् / ततोऽहं देवदेवाय रुद्राय प्रणतो रणे / दैतेयैर्वरदानेन धार्यते स्म यथासुखम् // 23 स्वस्ति भूतेभ्य इत्युक्त्वा महास्त्रं समयोजयम् / अन्तभूमौ निपतितं पुनरूचं प्रतिष्ठते / यत्तद्रौद्रमिति ख्यातं सर्वामित्रविनाशनम् // 38 पुनस्तिर्यक्प्रयात्याशु पुनरप्सु निमज्जति // 24 / ततोऽपश्यं त्रिशिरसं पुरुषं नवलोचनम् / - 618 -