________________ 3. 103. 12] महामारते [ 8. 104.17 हतशेषास्ततः केचित्कालेया मनुजोत्तम / कथ्यमानं त्वया विप्र राज्ञां चरितमुत्तमम् // 4 विदार्य वसुधां देवीं पातालतलमाश्रिताः // 12 वैशंपायन उवाच / निहतान्दानवान्दृष्ट्वा त्रिदशा मुनिपुंगवम् / / एवमुक्तस्तु विप्रेन्द्रो धर्मराज्ञा महात्मना / तुष्टुवुर्विविधैर्वाक्यैरिदं चैवाब्रुवन्वचः // 13 कथयामास माहात्म्यं सगरस्य महात्मनः // 5 त्वत्प्रसादान्महाभाग लोकैः प्राप्तं महत्सुखम् / लोमश उवाच। त्वत्तेजसा च निहताः कालेयाः क्रूरविक्रमाः॥ 14 इक्ष्वाकूणां कुले जातः सगरो नाम पार्थिवः / पूरयस्व महाबाहो समुद्रं लोकभावन। रूपसत्त्वबलोपेतः स चापुत्रः प्रतापवान् // 6 यत्त्वया सलिलं पीतं तदस्मिन्पुनरुत्सृज // 15 स हैहयान्समुत्साद्य तालजङ्घांश्च भारत / एवमुक्तः प्रत्युवाच भगवान्मुनिपुंगवः / वशे च कृत्वा राज्ञोऽन्यान्स्वराज्यमन्वशासत // 7 जीणं तद्धि मया तोयमुपायोऽन्यः प्रचिन्त्यताम्।। तस्य भार्ये त्वभवतां रूपयौवनदर्पिते / पूरणार्थ समुद्रस्य भवद्भिर्यत्नमास्थितैः // 16 / वैदर्भी भरतश्रेष्ठ शैब्या च भरतर्षभ // 8 एतच्छ्रुत्वा तु वचनं महर्षे वितात्मनः / स पुत्रकामो नृपतिस्तताप सुमहत्तपः / विस्मिताश्च विषण्णाश्च बभूवुः सहिताः सुराः॥१७ पत्नीभ्यां सह राजेन्द्र कैलासं गिरिमाश्रितः // 9 परस्परमनुज्ञाप्य प्रणम्य मुनिपुंगवम् / ' स तप्यमानः सुमहत्तपो योगसमन्वितः।। प्रजाः सर्वा महाराज विप्रजग्मुर्यथागतम् // 18 आससाद महात्मानं त्र्यक्षं त्रिपुरमर्दनम् // 10 त्रिदशा विष्णुना सार्धमुपजग्मुः पितामहम् / / शंकरं भवमीशानं शूलपाणिं पिनाकिनम् / / पूरणार्थ समुद्रस्य मन्त्रयित्वा पुनः पुनः / त्र्यम्बकं शिवमुप्रेशं बहुरूपमुमापतिम् // 11 ऊचुः प्राञ्जलयः सर्वे सागरस्याभिपूरणम् // 19 स तं दृष्ट्वैव वरदं पत्नीभ्यां सहितो नृपः। इति श्रीमहाभारते आरण्यकपर्वणि प्रणिपत्य महाबाहुः पुत्रार्थ समयाचत // 12 . श्यधिकशततमोऽध्यायः // 103 // तं प्रीतिमान्हरः प्राह सभार्य नृपसत्तमम् / 104 यस्मिन्वृतो मुहूर्तेऽहं त्वयेह नृपते वरम् // 13 लोमश उवाच। षष्टिः पुत्रसहस्राणि शूराः समरदर्पिताः / तानुवाच समेतांस्तु ब्रह्मा लोकपितामहः / एकस्वां संभविष्यन्ति पत्न्यां तव नरोत्तम // 14 गच्छध्वं विबुधाः सर्वे यथाकामं यथेप्सितम्॥१ ते चैव सर्वे सहिताः क्षयं यास्यन्ति पार्थिव / महता कालयोगेन प्रकृतिं यास्यतेऽर्णवः / एको वंशधरः शूर एकस्यां संभविष्यति / ज्ञातीन्वै कारणं कृत्वा महाराज्ञो भगीरथात् // 2 एवमुक्त्वा तु तं रुद्रस्तत्रैवान्तरधीयत // 15 युधिष्ठिर उवाच / स चापि सगरो राजा जगाम स्वं निवेशनम् / कथं वै ज्ञातयो ब्रह्मन्कारणं चात्र किं मुने / पत्नीभ्यां सहितस्तात सोऽतिहृष्टमनास्तदा // 16 कथं समुद्रः पूर्णश्च भगीरथपरिश्रमात् // 3 तस्याथ मनुजश्रेष्ठ ते भार्ये कमलेक्षणे। एतदिच्छाम्यहं श्रोतुं विस्तरेण तपोधन / वैदर्भी चैव शैब्या च गर्भिण्यौ संबभूवतुः // 17 - 580