________________ 2. 21. 3] समापर्व [2. 22.8 22 एवमुक्तः स कृष्णेन युद्धं वव्रे महाद्युतिः / तद्वृत्तं तु त्रयोदश्यां समवेतं महात्मनोः। जरासंधस्ततो राजन्भीमसेनेन मागधः // 3 चतुर्दश्यां निशायां तु निवृत्तो मागधः क्लमात्॥१८ धारयन्नगदान्मुख्यान्निवृतीवेदनानि च / तं राजानं तथा क्लान्तं दृष्ट्वा राजञ्जनार्दनः / उपतस्थे जरासंधं युयुत्सुं वै पुरोहितः॥४ उवाच भीमकर्माणं भीमं संबोधयन्निव // 19 कृतस्वस्त्ययनो विद्वान्ब्राह्मणेन यशस्विना / क्लान्तः शत्रुन कौन्तेय लभ्यः पीडयितुं रणे / समनह्यज्जरासंधः क्षत्रधर्ममनुव्रतः // 5 पीड्यमानो हि कास्न्येन जह्याज्जीवितमात्मनः॥२० अवमुच्य किरीटं स केशान्समनुमृज्य च। तस्मात्ते नैव कौन्तेय पीडनीयो नराधिपः / उदतिष्ठज्जरासंधो वेलातिग इवार्णवः॥६ सममेतेन युध्यस्व बाहुभ्यां भरतर्षभ // 21 / उवाच मतिमाराजा भीमं भीमपराक्रमम् / एवमुक्तः स कृष्णेन पाण्डवः परवीरहा / भीम योत्स्ये त्वया सार्धं श्रेयसा निर्जितं वरम् // 7 जरासंधस्य तद्रन्धं ज्ञात्वा चक्रे मतिं वधे // 22 एवमुक्त्वा जरासंधो भीमसेनमरिंदमः / ततस्तमजितं जेतुं जरासंधं वृकोदरः / प्रत्युद्ययौ महातेजाः शक्रं बलिरिवासुरः // 8 . संरभ्य बलिनां मुख्यो जग्राह कुरुनन्दनः / / 23 ततः संमत्र्य कृष्णेन कृतस्वस्त्ययनो बली। इति श्रीमहाभारते सभापर्वणि एकविंशोऽध्यायः॥२१॥ भीमसेनो जरासंधमाससाद युयुत्सया॥९ ततस्तौ नरशार्दूलौ बाहुशस्त्रौ समीयतुः / वैशंपायन उवाच / वीरौ परमसंहृष्टावन्योन्यजयकाङ्किणौ // 10 भीमसेनस्ततः कृष्णमुवाच यदुनन्दनम् / तयोरथ भुजाघातान्निग्रहप्रग्रहात्तथा / बुद्धिमास्थाय विपुलां जरासंधजिघांसया // 1 आसीत्सुभीमसंह्रादो वज्रपर्वतयोरिव // 11 नायं पापो मया कृष्ण युक्तः स्यादनुरोधितुम् / उभौ परमसंहृष्टौ बलेनातिबलावुभौ / प्राणेन यदुशार्दूल बद्धवङ्कणवाससा // 2 अन्योन्यस्यान्तरं प्रेप्सू परस्परजयैषिणौ // 12 एवमुक्तस्ततः कृष्णः प्रत्युवाच वृकोदरम् / तद्भीममुत्सार्य जनं युद्धमासीदुपह्वरे / त्वरयन्पुरुषव्याघ्रो जरासंधवधेप्सया // 3 बलिनोः संयुगे राजन्वृत्रवासवयोरिव // 13 यत्ते देवं परं सत्त्वं यच्च ते मातरिश्वनः / प्रकर्षणाकर्षणाभ्यामभ्याकर्षविकर्षणैः / बलं भीम जरासंधे दर्शयाशु तदद्य नः // 4 आकर्षतां तथान्योन्यं जानुभिश्चाभिजघ्नतुः // 14 एवमुक्तस्तदा भीमो जरासंधमरिंदमः। ततः शब्देन महता भर्त्सयन्तौ परस्परम् / उत्क्षिप्य भ्रामयद्राजन्बलवन्तं महाबलः // 5 . पाषाणसंघातनिभैः प्रहारैरभिजघ्नतुः // 15 भ्रामयित्वा शतगुणं भुजाभ्यां भरतर्षभ।। व्यूढोरस्कौ दीर्घभुजौ नियुद्धकुशलावुभौ / बभञ्ज पृष्ठे संक्षिप्य निष्पिष्य विननाद च // 6 बाहुभिः समसजेतामायसैः परिधैरिव // 16 / तस्य निष्पिष्यमाणस्य पाण्डवस्य च गर्जतः / कार्तिकस्य तु मासस्य प्रवृत्तं प्रथमेऽहनि अभवत्तुमुलो नादः सर्वप्राणिभयंकरः॥७ अनारतं दिवारात्रमविश्रान्तमवर्तत // 17 ... | वित्रेसुर्मागधाः सर्वे स्त्रीणां गर्भाश्च सुस्रुवुः। .. -319 -