________________ 2. 16. 1] महाभारते [2. 16. 27 नित्यं दीक्षाकृशतनुः शतक्रतुरिवापरः // 13 वासुदेव उवाच / तेजसा सर्यसदृशः क्षमया पृथिवीसमः / जातस्य भारते वंशे तथा कुन्त्याः सुतस्य च / यमान्तकसमः कोपे श्रिया वैश्रवणोपमः // 14 या वै युक्ता मतिः सेयमर्जुनेन प्रदर्शिता // 1 तस्याभिजनसंयुक्तैर्गुणैर्भरतसत्तम। न मृत्योः समयं विद्म रात्रौ वा यदि वा दिवा / व्याप्तेयं पृथिवी सर्वा सूर्यस्येव गभस्तिभिः // 15 न चापि कंचिदमरमयुद्धनापि शुश्रुमः // 2 स काशिराजस्य सुते यमजे भरतर्षभ / . एतावदेव पुरुषैः कार्यं हृदयतोषणम् / उपयेमे महावीर्यो रूपद्रविणसंमते / / 16 नयेन विधिदृष्टेन यदुपक्रमते परान् // 3 तयोश्चकार समयं मिथः स पुरुषर्षभः / सुनयस्यानपायस्य संयुगे परमः क्रमः / नातिवर्तिष्य इत्येवं पत्नीभ्यां संनिधौ तदा // 17 संशयो जायते साम्ये साम्यं च न भवेहयोः॥४ स ताभ्यां शुशुभे राजा पत्नीभ्यां मनुजाधिप। ते वयं नयमास्थाय शत्रुदेहसमीपगाः / प्रियाभ्यामनुरूपाभ्यां करेणुभ्यामिव द्विपः // 18 कथमन्तं न गच्छेम वृक्षस्येव नदीरयाः / तयोर्मध्यगतश्चापि रराज वसुधाधिपः / पररन्धे पराक्रान्ताः स्वरन्ध्रावरणे स्थिताः // 5 गङ्गायमुनयोर्मध्ये मूर्तिमानिव सागरः॥ 19 व्यूढानीकैरनुबलैनोंपेयाद्बलवत्तरम् / विषयेषु निमग्नस्य तस्य यौवनमत्यगात् / इति बुद्धिमतां नीतिस्तन्ममापीह रोचते // 6 न च वंशकरः पुत्रस्तस्याजायत कश्चन / / 20 / अनवद्या ह्यसंबुद्धाः प्रविष्टाः शत्रुसद्म तत् / मङ्गलैबहुभिर्योमैः पुत्रकामाभिरिष्टिभिः / शत्रुदेहमुपाक्रम्य तं कामं प्राप्नुयामहे // 7 नाससाद नृपश्रेष्ठः पुत्रं कुलविवर्धनम् // 21 एको ह्येव श्रियं नित्यं बिभर्ति पुरुषर्षभ / अथ काक्षीवतः पुत्रं गौतमस्य महात्मनः / अन्तरात्मेव भूतानां तत्क्षये वै बलक्षयः // 8 शश्राव तपसि श्रान्तमदारं चण्डकौशिकम॥ 22 अथ चेत्तं निहत्याजौ शेषेणाभिसमागताः / यदृच्छयागतं तं तु वृक्षमूलमुपाश्रितम् / प्राप्नुयाम ततः स्वर्ग ज्ञातित्राणपरायणाः // 9 पत्नीभ्यां सहितो राजा सर्वरत्नैरतोषयत् / / 23 युधिष्ठिर उवाच। तमब्रवीत्सत्यधृतिः सत्यवागृषिसत्तमः / कृष्ण कोऽयं जरासंधः किंवीर्यः किंपराक्रमः। परितष्टोऽस्मि ते राजन्वरं वरय सव्रत // 24 यस्त्वां स्पृष्ट्वाग्निसदृशं न दग्धः शलभो यथा // 10 ततः सभार्यः प्रणतस्तमुवाच बृहद्रथः / कृष्ण उवाच / पुत्रदर्शननैराश्याद्वाष्पगद्गदया गिरा / / 25 शृणु राजञ्जरासंधो यद्वीर्यो यत्पराक्रमः / बृहद्रथ उवाच / यथा चोपेक्षितोऽस्माभिर्बहुशः कृतविप्रियः॥ 11 / भगवराज्यमुत्सृज्य प्रस्थितस्य तपोवनम् / अक्षौहिणीनां तिसृणामासीत्समरदर्पितः / किं वरेणाल्पभाग्यस्य किं राज्येनाप्रजस्य मे // 26 राजा बृहद्रथो नाम मगधाधिपतिः पतिः // 12 कृष्ण उवाच / रूपवान्वीर्यसंपन्नः श्रीमानतुलविक्रमः / एतच्छ्रुत्वा मुनिर्ध्यानमगमत्क्षुभितेन्द्रियः / -312 -