________________ 1. 192.5] आदिपर्व [1. 193.2 कौन्तेयान्मनुजेन्द्राणां विस्मयः समजायत / / 5 / आनीयतां वै कृष्णेति पुत्रं दुर्योधनं तदा // 20 सपुत्रा हि पुरा कुन्ती दग्धा जतुगृहे श्रुता / अथास्य पश्चाद्विदुर आचख्यौ पाण्डवान्वृतान् / पुनर्जातानिति स्मैतान्मन्यन्ते सर्वपार्थिवाः // 6 सर्वान्कुशलिनो वीरान्पूजितान्द्रुपदेन च / धिक्कुर्वन्तस्तदा भीष्मं धृतराष्ट्रं च कौरवम् / तेषां संबन्धिनश्चान्यान्बहून्बलसमन्वितान् // 21 कर्मणा सुनृशंसेन पुरोचनकृतेन वै / / 7 धृतराष्ट्र उवाच / वृत्ते स्वयंवरे चैव राजानः सर्व एव ते / यथैव पाण्डोः पुत्रास्ते तथैवाभ्यधिका मम / यथागतं विप्रजग्मुर्विदित्वा पाण्डवान्वृतान् // 8 . सेयमभ्यधिका प्रीतिवृद्धिर्विदुर मे मता। अथ दुर्योधनो राजा विमना भ्रातृभिः सह / यत्ते कुशलिनो वीरा मित्रवन्तश्च पाण्डवाः // 22 अश्वत्थाम्ना मातुलेन कर्णेन च कृपेण च // 9 . को हि द्रुपदमासाद्य मित्रं क्षत्तः सबान्धवम् / विनिवृत्तो वृतं दृष्ट्वा द्रौपद्या श्वेतवाहनम् / न बुभूषेद्भवेनार्थी गतश्रीरपि पार्थिवः // 23 तं तु दुःशासनो ब्रीडन्मन्दं मन्दमिवाब्रवीत् // 10 / . वैशंपायन उवाच / यद्यसौ ब्राह्मणो न स्याद्विन्देत द्रौपदी न सः / / तं तथा भाषमाणं तु विदुरः प्रत्यभाषत / न हि तं तत्त्वतो राजन्वेद कश्चिद्धनंजयम् // 11 / नित्यं भवतु ते बुद्धिरेषा राजशतं समाः // 24 दैवं तु परमं मन्ये पौरुषं तु निरर्थकम् / ततो दुर्योधनश्चैव राधेयश्च विशां पते / धिगस्मत्पौरुषं तात यद्धरन्तीह पाण्डवाः // 12 धृतराष्ट्रमुपागम्य वचोऽब्रूतामिदं तदा // 25 एवं संभाषमाणास्ते निन्दन्तश्च पुरोचनम् / संनिधौ विदुरस्य त्वां वक्तुं नृप न शक्नुवः / विविशुस्तिनपुरं दीना विगतचेतसः // 13 विविक्तमिति वक्ष्यावः किं तवेदं चिकीर्षितम्॥२६ जस्ता विगतसंकल्पा दृष्ट्वा पार्थान्महौजसः / सपत्नवृद्धिं यत्तात मन्यसे वृद्धिमात्मनः / मुक्तान्हव्यवहाच्चैनान्संयुक्तान्द्रुपदेन च // 14 अभिष्टौषि च यत्क्षत्तुः समीपे द्विपदां वर // 27 धृष्टद्युम्नं च संचिन्त्य तथैव च शिखण्डिनम् / अन्यस्मिन्नृप कर्तव्ये त्वमन्यत्कुरुषेऽनघ / द्रुपदस्यात्मजांश्चान्यान्सर्वयुद्धविशारदान् // 15 तेषां बलविघातो हि कर्तव्यस्तात नित्यशः / / 28 विदुरस्त्वथ ताश्रुत्वा द्रौपद्या पाण्डवान्वृतान् / ते वयं प्राप्तकालस्य चिकीर्षा मन्त्रयामहे / वीडितान्धार्तराष्ट्रांश्च भग्नदर्पानुपागतान् // 16 यथा नो न ग्रसेयुस्ते सपुत्रबलबान्धवान् // 29 ततः प्रीतमनाः क्षत्ता धृतराष्ट्रं विशां पते / इति श्रीमहाभारते आदिपर्वणि उवाच दिष्ट्या कुरवो वर्धन्त इति विस्मितः / / 17 द्विनवत्यधिकशततमोऽध्यायः॥ 192 // वैचित्रवीर्यस्तु नृपो निशम्य विदुरस्य तत् / अब्रवीत्परमप्रीतो दिष्टया दिष्टयेति भारत // 18 धृतराष्ट्र उवाच / मन्यते हि वृतं पुत्रं ज्येष्ठं द्रुपदकन्यया / अहमप्येवमेवैतच्चिन्तयामि यथा युवाम् / दुर्योधनमविज्ञानात्प्रज्ञाचक्षुर्नरेश्वरः / / 19 | विवेक्तुं नाहमिच्छामि त्वाकारं विदुरं प्रति // 1 अथ त्याज्ञापयामास द्रौपद्या भूषणं बहु / अतस्तेषां गुणानेव कीर्तयामि विशेषतः / -253