Page Text
________________ 7336 स्वपरदर्शनन्यायविचारमहोद्देशः 269 इह क्षपणकसिद्धान्ते जीवो नित्यः, स च कायप्रमाण इति सिद्धम्, इति चेत्, तदा कायावयवे करचरणादो छिन्ते सति किं विनस्य (श्यते. छिन्नावयवमर्तेरभावा दिति / नित्यः कायप्रभावावणुरपि च भवेत्, सूक्ष्मकायग्रहणात्, स्थूलकायग्रहणात्', स्थूलता किं प्रयातीति ? इह यो नित्यः सोऽविकारी, यो विकारी सोऽनित्यः सिद्ध इति / आह-द्रव्यपर्यायाभ्यां नित्यानित्यमिति स्याद्वादः / आह-इह यथा सुवर्णं कुण्डलाभ्यां नित्यानित्यम्, तथा द्रव्यपर्यायाभ्यां जीवद्रव्यं नित्यं विकारोऽनित्य इति, तथा च स्याद्वादः / "कथेइ जीवो होइ वलिओ कथेइ कम्माइ भोन्ति वलिआइ / जीवस्य(स्स)अ कम्मस्य(स्स)अ पूर्व(पुब्ब)णिब (णिबद्धा)इ वै(वे)राइ // इति। 10 अस्या गाथाया अर्थमाह-कुत्रचिदिति। मोक्षविषये जीवो बलवान्, कैवल्यज्ञानबलेन / कुत्रचिच्चतुर्गतिसंसारविषये कर्म बलवत्, अज्ञानबलेन; एवं जीवस्यापि कर्मणश्च पूर्वाऽनादिकालनिबद्धानि वैराणोति सिद्धम् / एवं द्रव्योत्पत्तिव्ययात्मा स्वगुणयुत इति नान्यथा सिद्धिरिति सिद्धान्तः। आह-द्रव्यपर्याययोरेकत्वमन्यत्वं वा? इह योकत्वम, तदा द्रव्यपर्याययोर्भेदो 15 नास्ति; अथान्यत्वम्, तदा द्रव्यविना पर्यायो भवति, न चैवं दृश्यते सूत्रैविना पटः / एवं जातिव्यक्त्योरपि नित्यानित्यसंयोगदोष इति / नित्यानित्ययोरेकत्वं नास्ति, परस्परविरोधात्, असदृशसदृशयोर्यथा / अतो जीवजात्यादिद्रव्यमनित्यमिति सिद्धम् / तथा संसारात् कर्ममुक्तो व्रजति सुखपदं यत् स्थितं लोकमूर्नीति / इह क्षपणकसिद्धान्ते एकमेव त्रिभुवनम्, द्वितीयं नास्ति; तेनेदं त्रिभुवनम् अनादिनिधन- 20 मुत्पादव्ययरहितं सर्व वज्रमयं न कदाचित् क्षयं यास्यतीति / यद्यस्य भुवनस्य क्षयो भवति, तदाऽन्यत्रिभुवनाभावात् सर्वे प्राणिनः कुत्र स्थास्यन्ति / तेन कारणेनेदं नित्यम्; जीवोऽपि नित्यः संसारात् कर्ममुक्तः सन् व्रजति मोक्षं पञ्चचत्वारिंशद्योजनलक्षं सुखपदम्, पुद्गलरहितमिति सिद्धम् / ____ आह-इह त्रैलोक्यम् अणुभिर्जातम्, नाणुभिविना, चकारान्मोक्षोऽपि, तत् कथं 25 नित्यं भवति, यवणुभो रचितमपि शाश्वतमपि नित्यं सदा सर्वकालं न भवति, संहारकालवशात् क्षयं यास्यतीति / तत्क्षयात् सिद्धान्तानामपि क्ष[160a]यो भविष्यतीति सिद्धमिति न्यायात् / किञ्चान्यत् / इह पूर्वोक्तानां षड्जीवकायलेश्यानां मध्ये वनस्पतीनां जीवः; स किं प्रत्येकवनस्पतिकाय एकः सुखं दुःखं वा कर्मवशेनानुभवति, अथानेक इत्याह 1. क. ख. पुस्तकयो स्ति / 2. क. ख. क्षत्रविदितः / 3. क. ख. जीवकापरेशानां /
| SR No. | 004303 |
| Book Title | Vimalprabha Tika Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jagannath Upadhyay |
| Publisher | Kendriya Uccha Tibbati Shiksha Samsthan |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 320 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 6 MB |