________________
समवाय ४
चौथा समवाय
चत्तारि कसाया पण्णत्ता तंजहा- कोहकसाए माणकसाए मायाकसाए लोकसाए । चत्तारि झाणा पण्णत्ता तंजहा अट्टज्झाणे रुद्दज्झाणे धम्मज्झाणे सुक्कज्झाणे । चत्तारि विकहाओ पण्णत्ताओ तंजहा - इत्थीकहा भत्तकहा रायकहा देसकहा । चत्तारि सण्णा पण्णत्ता तंजहा - आहारसण्णा भयसण्णा मेहुणसण्णा परिग्गहसण्णा । चउव्विहे बंधे पण्णत्ते तंजहा - पगइबंधे ठिइबंधे अणुभावबंधे परसबंधे । चउ गाउए जोयणे पण्णत्ते । अणुराहा णक्खत्ते चउ तारे पण्णत्ते । पुव्वासाढा णक्खत्ते चउ तारे पण्णत्ते । उत्तरासाढा णक्खत्ते चउ तारे पण्णत्ते । इमीसे
रयणप्पा पुढवीए अत्थेगइयाणं णेरइयाणं चत्तारि पलिओवमांई ठिई पण्णत्ता । तच्चाए णं पुढवीए अत्थेगइयाणं णेरइयाणं चत्तारि सागरोवमाई ठिई पण्णत्ता । असुरकुमाराणं देवा अत्थेगइयाणं चत्तारि पलिओवमाइं ठिई पण्णत्ता | सोहम्मीसाणेसु 'कप्पेसु अत्थेगइयाणं देवाणं चत्तारि पलिओवमाइं ठिई पण्णत्ता । सणकुमारमाहिंदेसु कप्पे अत्येगइयाणं देवाणं चत्तारि सागरोवमाई ठिई पण्णत्ता । जे देवा किट्ठि सुकिट्ठि किट्टयावत्तं किट्टिप्पभं किट्ठिजुत्तं किट्टिवण्णं किट्ठिलेस्सं किट्ठिज्झयं किट्ठिसिंगं किट्टिसिद्धं किट्टिकूडं किट्टुत्तरवडिंसगं विमाणं देवत्ताए उववण्णा तेसिणं देवाणं उक्कोसेणं चत्तारि सागरोवमाई ठिई पण्णत्ता । ते णं देवा चउण्हं अद्धमासाणं (चउहिं अद्धमासेहिं ) आणमंति वा पाणमंति वा ऊससंति वा णीससंति वा । तेखिणं देवाणं चउहिँ वाससहस्सेहिं आहारट्ठे समुप्पज्जइ । अत्थेगइया भवसिद्धिया जीवा जे चउहिं भवग्गहणेहिं सिज्झिस्संति जाव सव्वदुक्खाणमंतं करिस्सति ॥ सूत्र ४ ॥
Jain Education International
-
कठिन शब्दार्थ - चत्तारि चार, कसाया कषाय, झ ध्यान, पइबंधे प्रकृति बंध, पएसबंधे - प्रदेश बंध, अणुराहा - अनुराधा, सणंकुमारमाहिंदेसु - सनत्कुमार और माहेन्द्र नामक देवलोक में ।
-
१७
भावार्थ - कषाय जो शुद्ध स्वरूप वाली आत्मा को कलुषित करता है अर्थात् कर्म मल से मलिन करता है उसे कषाय. कहते हैं । अथवा कष अर्थात् कर्म या संसार की आय अर्थात् प्राप्ति या वृद्धि जिससे हो, वह कषाय है । अथवा कषाय मोहनीय कर्म के उदय से होने वाला जीव का क्रोधादि वैभाविक परिणाम कषाय कहलाता है। वह कषाय चार प्रकार
For Personal & Private Use Only
-
www.jainelibrary.org