________________
आगम
“उत्तराध्ययनानि"- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययनं [१५],
मूलं [-] / गाथा ||१४|| नियुक्ति: [३७९...]
(४३)
उत्तराध्य.
बृहद्वृत्तिः ॥४१९॥
१५
प्रत सूत्रांक ||१४||
सहा विविहा भवंति लोए, दिव्या माणुसया तहा तिरिच्छा।
सभिक्षुकभीमा भयभेरवा उराला, जो सुच्चा ण विहिजई स भिक्खू ॥१४॥
मध्ययनं. 'शब्दाः' ध्वनयः 'विविधाः' विमर्शप्रद्वेषादिना विधीयमानतया नानाप्रकाराः भवन्ति' जायन्ते 'लोके' जगति 'दिव्याः' देवसम्बन्धिनः 'मानुष्यकाः' मनुष्यसम्बन्धिनस्तथा 'तैरश्वाः' तिर्यकसम्बन्धिनः 'भीमाः' रौद्राः भयेन । भैरवाः-अत्यन्तसाध्वसोत्पादका भयभैरवाः 'उदाराः' महान्तो यः 'श्रुत्वा' आकर्य प्रक्रमादुक्तविशेषणविशिष्टानेव शब्दान् 'न व्यथते' न बिभेति धर्मध्यानतो न चलति वास भिक्षुरिति सूत्रार्थः । अनेनोपसर्गसहिष्णुत्वं सिंहविहारितायां निमित्तमुक्तं, सम्प्रति समस्तधर्माचारमूलं सम्यक्त्वस्थैर्यमाह
वायं विविहं समिच्च लोए, सहिए खेयाणुगए अ कोवियप्पा।
पन्ने अभिभूय सम्बदंसी, उवसंते अविहेडए स भिक्खू ॥१५॥ 'वाद' च खखदर्शनाभिप्रायवचनविज्ञानात्मकं 'विविधम्' अनेकप्रकार, धर्मविषयेऽपि बनेकधा विवदन्ते, यथोक्तं"सेतुकरणेऽपि धर्मो भवत्यसेतुकरणेऽपि किल धर्मः । गृहवासेऽपि च धर्मो बनेऽपि वसतां भवति धर्मः ॥१॥ ॥४१९॥ मुण्डस्य भवति धर्मस्तथा जटाभिः सयाससां धर्मः" इत्यादिरूपं 'समेत्य' ज्ञात्वा लोके सहितः स्वहितो वा प्राग्वत् खेदयत्यनेन कर्मेति खेदः-संयमस्तेनानुगतो-युक्तः खेदानुगतः 'चः' पूरणे कोविदः-लब्धशास्त्रपरमार्थ आत्माऽ
दीप अनुक्रम [५०८]
JANEarata
For ParaTREPIVAROIN
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४३], मूलसूत्र - [४] "उत्तराध्ययनानि" मूलं एवं शान्तिसूरि-विरचिता वृत्ति:
~837~
