________________
आगम
“उत्तराध्ययनानि"- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययनं [१२],
मूलं [-] / गाथा ||३९|| नियुक्ति : [३२७...]
(४३)
प्रत सूत्रांक ||३९||
उत्तराध्य. कुसं च जूवं तणकहमग्गि, सायं च पायं उदयं फुसंता।
हरिकेशीपाणाई भूयाई विहेडयंता, भूजोऽवि मंदा! पकरेह पावं ।। ३९॥ बृहद्वृत्तिः IN 'कुशं च दर्भ च 'यूपं प्रतीतमेव तृणंच-वीरणादि काष्ठं-समिदादि तृणकाष्ठम् अग्नि-प्रतीतं, सर्वत्र परिगृह्णन्त इति
यमध्यय॥३७॥ शेषः, 'सायं' सन्ध्यायां, चशब्दो भिन्नक्रमस्ततः 'पाय'ति प्रातश्च प्रभाते उदकं-जलं 'स्पृशन्त': आचमनादिषु नम्. १२
परामृशन्तः 'पाणाई ति प्राणयोगात् प्राणिनो यद्वा प्रकर्षणानन्तीति–वसन्तीति प्राणा:-द्वीन्द्रियादयः, सम्भवन्ति हि जले पूतरकादिरूपास्त इति, 'भूयाई' इति भूतान्-तरून् 'भूताश्च तरवः स्मृता' इति वचनात्, पृथिव्या| केन्द्रियोपलक्षणं चैतत् 'बिहेडयंति'त्ति विहेठयन्तो-विशेषेण विविध वा बाधमानाः विनाशयन्त इत्यर्थः, किमित्याह-'भूयोऽपि' पुनरपि, न केवलं पुरा किन्तु विशुद्धिकालेऽपि जलानलादिजीवोपमहतो 'मन्दा' जडाः 'प्रकुरुथ' प्रकर्षणोपचिनुथ यूयं, किं तत् ?-पापम्-अशुभकर्म, अयमाशयः-कुशला हि कर्ममलपिलयात्मिका तात्त्विकी मेष शुद्धिं मन्यन्ते, भवदभिमतयागनाने च यूपादिपरिग्रहजलस्पर्शाविनाभावित्वेन भूतोपमहेतुतया प्रत्युत कर्ममलोपचयनिवन्धने एवेति नातः तत्सम्भव इति कथं तद्धेतुकशुद्धिमार्गणं सुरष्टं ते बदेयुः, तथा च वाचकः-18३७०॥ "शीचमाध्यात्मिकं त्यक्त्वा, भावशुद्धयात्मकं शुभम् । जलादिशौचं यत्रेष्ट, मूढविस्थापकं हि तदि ॥१॥" ति सूत्राथः ।। इत्थं तद्वचनतः समुत्पन्नशङ्कास्ते यागं प्रति तावदेवं पप्रच्छु:
दीप अनुक्रम
[३९८]
For PAHATEEPIVanupontv
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४३], मूलसूत्र - [४] "उत्तराध्ययनानि" मूलं एवं शान्तिसूरि-विरचिता वृत्ति:
~ 739~
