________________
आगम
“उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययनं [३४], मूलं [-] / गाथा ||३४-३९|| नियुक्ति : [१४५...]
(४३)
प्रत
सूत्रांक [३४
-३९]]
मुहुत्तद्धं तु जहन्ना दसउदही होइ मुहुत्तमभहिआ । उक्कोसा होइ ठिई नायव्वा पम्हलेसाए ॥३८॥
मुलुत्तद्धं तु जहन्ना तित्तीसं सागरा मुहुत्तहिया । उक्कोसा होइ ठिई नायब्वा सुक्कलेसाए ॥ ३९॥ AL मुहूर्तस्याङ्के मुहूर्ताः, तत्कालात्यन्तसंयोगे द्वितीया, इह च समप्रविभागस्थाविवक्षितत्वादन्तर्मुहुर्तमित्युक्तं ।। भवति, 'तुः' अवधारणे ततो मुहूर्तार्द्धमेव जघन्या 'तेत्तीस'त्ति त्रयस्त्रिंशत् 'सागराईति पदैकदेशेऽपि पदप्रयोगदर्शनात्सागरोपमाणि 'मुहुत्तहिय'त्ति इहोत्तरत्र च मुहूर्त्तशब्ददेन मुहूर्त्तकदेश एवोक्तः, समुदायेपु हि प्रवृत्ताः शब्दा अवयवेष्वपि वर्तन्ते यथा ग्रामो दग्धः पटो दग्ध इति, ततश्चान्तर्मुहूर्त्ताधिकान्युत्कृष्टा भवति स्थितिातव्या कृष्णलेश्यायाः, इह चान्तर्मुहुर्तस्थासङ्ख्यभेदत्वादन्तर्मुहूर्त्तशब्देन पूर्वोत्तरभवसम्बन्ध्यन्तर्मुहूर्तद्वयमुक्तं द्रष्टव्यमेवमुत्तरत्रापि । मुहत्तीर्द्धस्तु जघन्या 'दशे'ति दशसङ्खयानि उदधय इत्युक्तन्यायेनोदध्युपमानि कोऽर्थः -सागरोपमाणि |'पलिय'त्ति तथैव पल्योपमं तस्यासङ्ख्यभागस्तेनाधिकानि पल्योपमासपेयभागाधिकान्युत्कृष्टा भवति स्थितिमतव्या नीललेश्यायाः, नन्वया धूम्रप्रभोपरितनप्रस्तट एव सम्भवः तत्र च 'अंतोमुटुत्तमि गए"त्यादिवक्ष्यमाणन्यायतः पूर्वोत्तरभवान्तमुहर्तद्वयपल्योपमासकवेयभागाभ्यधिकदशसागरोपमपरिमाणवासी किं नोक्ता ?, उच्यते, उक्तैव, पल्योपमासङ्खयेयभाग एव तस्याप्यन्तमुहूर्त्तद्वयस्थान्तर्भावात् , तदसङ्खयेयभागानां चासायेयभेदत्वादिहैतावत्परिमाणपेवास्य विवक्षितत्वान्न विरोधः, एवमुत्तरत्रापि भावनीयम् । अक्षरसंस्कारस्तूत्तरेषु कृत एव, नवरं
दीप
अनुक्रम [१४१६-१४२१]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४३), मूलसूत्र - [४] "उत्तराध्ययनानि" मूलं एवं शान्तिसूरि-विरचिता वृत्ति:
~1313~
