________________
आगम
(४२)
“दशवैकालिक”- मूलसूत्र-३ (मूलं+नियुक्ति:+|भाष्य+वृत्ति:) अध्ययनं [४], उद्देशक [-], मूलं [१] / गाथा ||१५...|| नियुक्ति: [२२४...], भाष्यं [१५] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.....आगमसूत्र-[४२], मूल सूत्र-[३] “दशवैकालिक” मूलं एवं हरिभद्रसूरि-विरचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
SROSREALACE
[१]
दीप
दिति दृष्टान्तः, भोग्यत्वं च देहस्य जीवेन तथा निवसतोपभुज्यमानस्वादिति । उक्तं परिभोगद्वारम्, अधुना योगद्वारमाह-अन्यप्रयोक्तृकाः खलु योगाः, योगाः-साधनानि मनःप्रभृतीनि करणानीति प्रतिज्ञार्थः, करणवादिति हेतुः, परशुचदिति दृष्टान्तः । भवति च विशेषे पक्षीकृते सामान्य हेतुः-यथा अनित्यो वर्णात्मकः शब्दः, शब्दत्वात्, मेघशब्दवदिति गाथार्थः ॥ उक्तं योगद्वारं, साम्प्रतमुपयोगद्वारमाह
वोगा नाभावो अग्गिब्व सलक्खणापरिचागा । सकसाया णाभावो पजयगमणा सुघण्णं व ॥ १६ ।। भाष्यम् ।। । व्याख्या-'उपयोगात्' साकारानाकारभेदभिन्नान्नाभावो, जीव इति गम्यते, कुत इत्याह-खलक्षणापरि-12 त्यागाद्' उपयोगलक्षणासाधारणात्मीयलक्षणापरित्यागात्, अग्निवद्, यथाऽग्निरौष्ण्यादिखलक्षणापरित्या-15 गानाभावः तथा जीवोऽपीति प्रयोगार्थः, प्रयोगस्तु-सन्नात्मा, स्वलक्षणापरित्यागाद्, अग्निवदिति । उक्तमु|पयोगद्वारम्, अधुना कषायद्वारमाह-सकषायस्वादू-अचेतनविलक्षणक्रोधादिपरिणामोपेतत्त्वादित्यर्थः, नाभावो जीवा, कुत इत्याह-पर्यायगमनात्-क्रोधमानादिपर्यायप्राप्ते, सुवर्णवत्, कटकादिपर्यायगमनोपेतसुवर्णवदिति प्रयोगाथें, प्रयोगस्तु-सन्नात्मा, पर्यायगमनात्, सुवर्णवदिति गाथार्थः ॥ उक्तं कषायद्वारम्, इदानीं लेश्याद्वारमाह
लेसाओ णाभावो परिणमणसभाबओ य खीरं व । उस्सासा णाभावो समसभावा खउ व्व नरो॥ १७ ॥ भाष्यम् ।। व्याख्या-लेण्यातो' लेश्यासद्भावेन नाभावो जीवः, किंतु भाव इति, कुत इत्याह-परिणमनखभावत्वात्
अनुक्रम [३२]
~250~
