________________
आगम (४१/१)
“ओघनियुक्ति”- मूलसूत्र-२/१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) मूलं [११०७] → “नियुक्ति: [७५३] + भाष्यं [३२२...] + प्रक्षेपं [३०...]" मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित......आगमसूत्र-[४१/१], मूल सूत्र-[२/१] “ओघनियुक्ति” मूलं एवं द्रोणाचार्य-विरचिता वृत्ति:
प्रत गाथांक नि/भा/प्र ||७५३||
श्रीओष- प्राणिव्यपरोपणे न व्यवस्थित इत्यर्थः, तथा जयति कर्मक्षपणे प्रयत्न करोतीत्यर्थः, 'असति शठभावरहितो यलं करोति अध्यात्मशु नियुक्तिःन पुनर्मिध्याभावेन सम्यगज्ञानयुक्त इत्यर्थः, तथा 'अहिंसत्यमुहिओं त्ति अहिंसार्थ 'उस्थिता' उद्युक्तः किन्तु सहसा वावहिंसद्रोणीया कथमपि यलं कुर्वतोऽपि प्राणिवधः संजातः स एवंविधः अवधक एव साधुरिति । तत्रानया गाथया भङ्गका अष्टौ सूचिता- कता नि. वृत्तिः स्तद्यथा-नाणी कम्मस्स खयटुं उडिओ हिंसाए अणुडिओ १, नाणी कम्मखयहमुडिओ हिंसाए य ठिओ २ नाणी कम्मस्स।
७४८-७४९
प्रमत्ताप्रम॥२२०॥
खयहूँ नवि ठिओ हिंसाए पुण पमत्तोऽवि नवि ठिओ, देवजोगेण कहवि तप्पएसे पाणिणो नासी, एस तइमो असुद्धो यSTREET ३ नाणी कम्मस्स खयटुं नो ठिओ हिंसाए य ठिओ ४ तथा अज्ञानी मिथ्याज्ञानयुक्त इत्यर्थः कम्मस्स खयट्ठमुडिओ हिंसाए हिंसे नि. न ठिओ ५ अन्नाणी कम्मखयट्ठमुदिओ हिंसाए य ठिओ ६ अन्नाणी कम्मस्स खयह नोटिओ हिंसाए य णोदिओ एस सत्तमो, ७५०.७५३ अन्नाणी कम्मस्स खयट्ठ णोडिओ हिंसाए य ठिओ एस अट्ठमो, तत्र गाथाप्रथमार्डेन शुद्धः प्रथमो भङ्गकः कथितः, पश्चा-18 न च द्वितीयभङ्गका सूचितः, कथं ?, जयतित्ति कर्मक्षपण उद्यतः, 'असहति सम्यगज्ञानसंपन्नः 'अहिंसत्थमुडिओ'त्ति अहिंसायां 'उत्थितः' अभ्युद्यतः, किन्तु सहसा प्रयत्नं कुर्वतः प्राणिषधः संजातः स चैवंविधोऽवधकः शुद्धभावत्वात् ।। |'तस्य' एवंप्रकारस्य ज्ञानिनः कर्मक्षयार्थमभ्युद्यतस्य 'असंचेतयतः' अजानानस्य, किं , सत्त्वानि, कथं -प्रयत्न-18 वतोऽपि कथमपि न दृष्टः प्राणी व्यापादितश्च, तथा 'संचेतयतः जानानस्य कथमस्त्यत्र प्राणी ज्ञातो दृष्टश्च न च ॥२२०॥ प्रयत्नं कुर्वताऽपि रक्षितुं पारितः, ततश्च तस्यैवंविधस्य यानि सत्त्वानि 'योग' कायादि प्राप्य विनश्यन्ति तत्र नास्ति | तस्य साधोहिंसाफल-साम्परायिक संसारजननं दुःखजननमित्यर्थः, यदि परमीर्याप्रत्ययं कर्म भवति, तवैकस्मिन् समये|
दीप अनुक्रम [११०७]
~443~