________________
आगम (४१/१)
“ओघनियुक्ति”- मूलसूत्र-२/१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) मूलं [१२३] → नियुक्ति: [३१५...] + भाष्यं [१८२] + प्रक्षेपं [२५...]" . मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.....आगमसूत्र-[४१/१], मूल सूत्र-२/१] “ओघनियुक्ति” मूलं एवं द्रोणाचार्य-विरचिता वृत्ति:
प्रत गाथांक नि/भा/प्र ||१८२||
श्रीओध- पघात इति, तस्माद्रव्यासन्ने न व्युत्सृजनीयं । इदानीं भावासन्नं प्रतिपादयन्नाह-'आयापवयण'त्ति आत्मप्रवचनसंयमोप- स्थण्डिलप्रनियुक्तिःहाघातदोषा भावासने भवन्ति, कथं ?, स हि साधुरन्ययोगव्यावृत्तस्तावदास्ते यावदतीव भावासन्नः संजातः, ततश्च त्वरित[त्युपे भा. द्राणाया प्रयाति, पुनश्च केनचिनोपलक्ष्य भावासन्नतां धर्मप्रच्छनव्याजेनार्द्धपथ एव धृतः ततश्च तस्य पुरीषवेगं धारयत आत्मो- १८१-१८
पघातो भवति, अथार्द्धपथ एव व्युत्सृजति ततश्च प्रवचनोपघातो भवति, संयमोपघातोऽपि तत्रैवाप्रत्युपेक्षितस्थण्डिले| द्रव्युत्सृजतो भवति, तस्मादनागतमेव गमने प्रवर्तते । इदानी पिलवर्जित व्याख्यायते, तत्राह
होति पिले दो दोसा तसैसु बीएसु वापि ते चेव । संजोगओ अदोसा मूलगमा होंति सविसेसा॥१८॥(भा०) PI बिलप्रदेशे व्युत्सृजतो दोषद्वयं भवति--आत्मविराधना संयमविराधना च, दारं । इदानीं "तसपाणबीयरहिय"ति
व्याख्यायते, तत्राह-'तसेसु पीएमु वावि ते चेव' वसेषु व्युत्सृजतः संयमविराधनाऽऽरमविराधना च भवति, बीजेषु च दिव्युत्सृजतस्त एव दोषा भवन्ति-आत्मविराधना संयमविराधनाच, तत्रात्मविराधना गोक्षुरकप्रभृतीनामुपरि व्युत्सृजतो
भवति, संयमविराधना तथैवेति, दारं । एवं तावदेकैकदोषदुष्ट स्थण्डिलमुक्तम् , इदानी द्वितीयादिसंयोगेन दोषदुष्टतां प्रतिजापादयन्नाह-'संजोगओ य' संयोगतो-व्यादिदोषसंबन्धेन 'मूलगमात्' मूलदोषभेदात्सकाशात् 'सविशेषाः' द्विगुणतराहैदयो दोपा भवन्ति, मूलभेदे तावदापातसंलोकदोषदुष्टता तथाऽन्यस्तत्रैव यधुपघातदोषो भवति ततो द्विदोषसंयोगतः
सविशेषा दोषा भवन्ति । एवं दोषत्रयादिसंयोगतः सविशेषा अधिका एकैकस्मिन् स्थण्डिले ज्ञेया इति । इदानीं तस्मिन् | दोषरहिते स्थण्डिले प्राप्तस्य यो विधिः स उच्यते
दीप अनुक्रम [५२३]
~ 251~
