Page Text
________________
তত্ত্বার্থসূত্রম
तेषु पद्मादयो हदाः (*)॥६॥
टीका । तेष्विति । प्रागुक्तकुलाचलेषु उपरि स्थिताः पद्मादयो हदा अगाधजलाधारा देवखाताश्चेति । अत्रादिपदेन महापद्मादयोबोध्याः । स्वीयजम्बूद्वीपसमासे " विदेहयोर्द्वात्रिंशदविजयाः" इति प्रसङ्ग े भाष्यकृता उक्त - " पद्मसुपद्म- महापद्म- पद्मवच्छ खः कुमुद - नलिन - सलिलवन्तः " इति । अन्येत्वेवं वदन्ति महापद्म-तिकिंस-केशरी - महापुण्डरीक - पुण्डरीक” पञ्च संख्यका ज्ञेयाः । ते महाहिमवति कुलाचलाख्ये उपरि स्थिताश्च । उमास्वामिनां भाष्येचास्ति “ द्वीपसमुद्र- पर्व्वत-हद- तड़ाग - सरांसीति ” । “तत्रागाधजलो हूदः " इत्यमरः । केचन वदन्ति "पद्ममहापद्म ” इत्यादि सूत्रे चतुद्दशसंख्यके हूदोवर्णितः परं तत्र तादृक् सूत्रं
नास्ति ॥ ६ ॥
28
66
•
সব্যাখ্যানুবাদ। পূর্বে কথিত কুলাচল শৈলের উপরি দেশে পদ্ম প্রভৃতি হ্রদ বর্ত মান ৷ অগাধ জলপূর্ণ অমানব খাতের নাম হ্রদ । সূত্রস্থিত আদি পদ দ্বারা পদ্ম, হুপদ্ম, মহাপদ্ম প্রভৃতি হ্রদাত্তরের নাম গৃহীত হইয়াছে। মতান্তরে মহাপদ্ম, তিকিংস, কেশরী মহাপুণ্ডরীক, পুণ্ডরীক এই পাঁচ প্রকার হ্রদেরও উল্লেখ দেখা যায় ৷ “পদ্ম মহাপদ্ম” এইরূপ চতুর্দশসংখ্যক সূত্র সভাষ্য স্বত্রগ্রন্থে নাই । ভাষ্যকারের ‘জম্বুদ্বীপ সমাস' নামক গ্রন্থে পদ্মাদিহ্রদের উল্লেখ আছে। ভাষ্যে ও দ্বীপ, সমুদ্র, পর্বত, হ্রদের উল্লেখ দেখিতে পাওয়া যায়। এই বিষয় পুরাণ শাস্ত্রে বিশেষভাবে উক্ত আছে ॥ ৬॥
तन्मध्ये श्रादयो देव्यः ॥७॥
।
टीका । तदिति । तत्तेषां द्रदानां प्रागुक्तानां मध्ये श्रीप्रभृतयोदेव्यः सदा दिबिच द्योतनशीलाः शक्तयः तिष्ठन्ति । ताश्च देव्यो यथा हीधृ तिः कीर्त्तिबुद्धिलक्ष्मीरेताः पञ्चति । “ मणिपीठिकायां श्रीदेव्याः शय्या " इति जम्बुद्वीपसमासे । मतान्तरेतु सभाष्योमास्वातिसूत्रे ऊनविंशतिसंख्यके हदजात सरोजोपरि वासिनी श्रीमतिदेक्ता । सम्प्रदायभेदे सूत्रपाठास्तदविषयसंख्यागताः प्रभेदाश्च सन्त्येव ति प्राक् कथितम् । तेन तेन नापि तच्वविकृतिरिति ॥ ७ ॥
* সভাষ্যোমাস্বাতিপুত্রে তৃতীয়াধ্যায়ে ঊনবিংশতিসংখ্যকে যদন্তি তন্নৈতাদৃশম্ । নবা তস্য ভাষ্যে তাদৃশমস্তি । ঊমাস্বাতীনাং জন্ম দ্বীপসমাসে, পদ্মাদীনাং দানাং বিশেষোল্লেখোঽপ্তি । ভাষ্যে কুত্ৰচিদুদ্দেশমাত্রমিতি ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004069 |
| Book Title | Tattvartha Sutram |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ishvarchandra Shastri |
| Publisher | Ishvarchandra Shastri |
| Publication Year | |
| Total Pages | 94 |
| Language | Bengali |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 8 MB |