________________
ચદ્રાવતી
૪૧
શ્રીશીલવિજયે સ ૧૭૪૬ માં રચેલી તીર્થમાામાં લખ્યું છે કે, “ આખૂની નીચે ચંદ્રાવતી નગરી છે, ત્યાં વિમલમ ત્રીશ્વરના સમયમાં ૧૮૦૦ મનેાહર જિનમદિરા હતાં. ”
૬ tr
આ ઉલ્લેખા ઉપરથી જણાય છે કે શ્રીવિમલશાહ અને વસ્તુપાલ તેજપાલના સમયે આ નગરીમાં અનેક જિનમદિરા અને જૈન ધનાઢ્યો રહેતા હતા.
પરમાર રાજાઓની પછી જ્યાં સુધી સિરોહી નહોતું વસ્યું ત્યાં સુધી ચંદ્રાવતી દેવડા (ચૌહાણ) રાજાઓની પણ રાજધાની બન્યું હતું. જો કે તે પહેલાં જ ચંદ્રાવતી ઉપર આક્રમણા શરૂ થઈ ગયાં હતાં તેથી જ બીજી જગ્યાએ (પહાડી પ્રદેશમાં) સ૦ ૧૪૮૨ માં મહારાવ સે સમલે સિરાહી વસાવી; રાજધાની ત્યાં લઈ જવાની તેને જરૂર પડી અને ત્યારપછી અનેક આક્રમણેા અને કાળના સામે ઝૂઝતી એ નગરી તૂટવા માંડી, જેની ગૌરવભરી યશેાગાથાઓ ત્યાંના ખંડિચેરીમાં આજે પણ ઉત્કીર્ણ થયેલી વાંચી શકાય છે.
ચંદ્રાવતી ભાંગ્યા પછી, પહેલાં કહેવામાં આવ્યું છે તેમ, ત્યાંના મંદિરના આરસના નકશીદાર બારશાખ, સ્ત ંભા તારણા (મેરાબે), દરવાજા અને બીજા પથ્થરો દૂર દૂર સુધીના ગામાના દેશમાં લાગી ગયેલા જોવામાં આવે છે. તેની નકશી જોવાથી ચંદ્રાવતીનાં દેવિવમાના જેવાં આરસના મદિરાના ખ્યાલ હજી પણ આવી શકે તેમ છે.
૬. જૂઓ પ્રાચીનતીર્થમાહાસંશ્ર૪ પૃ૦ ૧૦૩ માંની કડી ૩૨.
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
