________________
૮૮
અબુદાચલ પ્રદક્ષિણ મૂળ મંદિર ક્યારે બન્યું અને તેને જીર્ણોદ્ધાર ક્યારે થયે, તથા મૂળ મૂર્તિનું શું થયું તે કાંઈ જાણવામાં આવ્યું નથી. પરંતુ મૂળ ગભારાની બહારની ભીંતમાં જમણા હાથ તરફની ભમતીની છેલ્લી બે દેરીઓમાંની પહેલી દેરીમાં શ્રીપાશ્વનાથજીની ફણુવાળી લેપયુક્ત મૂર્તિ છે, તે જ જીરાવલા પાર્શ્વનાથજીની અસલ મૂર્તિ હોવાનું લકે કહે છે. કોઈ એમ પણ કહે છે કે જ્યારે ગામ ભાંગ્યું ત્યારે મૂળ મૂર્તિ ખંડિત થતાં તેને ભંડારી દીધી હશે, અથવા નાશ થયો હશે પણ પાછળથી આ મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર થતાં શ્રી નેમિનાથ ભવને સ્થાપન કર્યા છે. મૂળ મંદિરના લેખા હશે પણ રંગરેગાનમાં દબાઈ ગયેલા હશે, એમ લાગે છે. ભમતીની દેરીઓની બારશ, સ્તંભ વગેરે ઉપર પુષ્કળ લેખો છે પણ તેના ઉપર ચૂનો લગાવી દીધેલ હોવાથી તે દેખાતા નથી. સફાઈ કરાવવાથી વાંચી શકાય એમ લાગે છે. પાછળથી અમે અહીંના તે બધા લેખે સાફ કરાવીને ઉતારી લીધા છે. તેમાં સં૦ ૧૪૨૧ અને ત્યાર પછીના લેખો જણાય છે. લગભગ સે જેટલા લેખો મળ્યા છે, એટલે મૂળ મંદિર તે સં. ૧૪૨૧ થી વધારે પ્રાચીન હોવું જોઈએ.
' ઉપર્યુક્ત દેરીમાં લેપમય શ્રી પાર્શ્વનાથ ભટની બાજુમાં એક બીજી શ્રી પાર્શ્વનાથજીની મૂર્તિ છે. બાજુની દેરીના પથ્થરમાં દેરીયુક્ત કતરેલી જિનમૂર્તિ , દેવીની મૂર્તિ ૧ અને તે જ આરસને નંદ્યાવર્ત ૧ છે.
મૂળ ગભારે, ગૂઢમંડપ, નવચોકી, સભામંડપ, શંગારચોકી, અને બાવન જિનાલય હોવાથી બાવન દેરીઓ તથા
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
