________________
***
***
मित्तसमपक्खो। नीसंगो बिहरिस्सं सुहझाणनिरंतरों पुणॉऽभवढे ॥२॥ एवं चिरचिंतियभिमुहमणोरहोरुसंपत्तिहरिसमुल्लसिओ। भत्तिभरनिभरोणयरोमंचयकंचुपुलइयंगो ॥३॥ सीलं. गसहस्सट्टारसण्ह धरणे समोच्छयक्खंधो। छत्तीसायारुकंठनिट्ठवियासेसमिच्छत्तो ॥४॥ पडिबजे पञ्चजं विमुकमयमाणमच्छरामरिसो। निम्ममनिरहंकारो विहिणेवं गोयमा ! विहरे ॥ ५॥ विहगढ़वापडिबद्धो उजुत्तो नाणदसणचरित्ते । नीसंगो घोरपरिसहोवसग्गाइं पजिणंतो॥६॥ उग्गअभिग्गहपडिमाइ रागदोसेहिं दूरतरमुक्को। रुहट्टज्झाणविवजिओ य विगहासु अ असत्तो ॥ ७॥ जो चंदणेण बाहुं आलिंपड़ वासिणा व जो तच्छे। संथुणइ जो अनिंदइ समभावो हुज दुण्हंपि॥१८॥ एवं अणिगहियबलविरिअपुरिसक्कारपरक्कमो सममणतणमणिलिदठुकंचणो (केका) परिचत्तकलत्तपुत्तसुहिसयणमेतबंधवधणधन्नसुवन्नहिरण्णमणिरयणसारभंडारो अञ्चंतपरमवेरग्गवासणाजणियपवरसुहज्झवसायपरमधम्मसदापरो अकिलिट्ठनिकलसअदीणमाणसो पय(वय)नियमनाणचारित्ततवाइसयलमुवणिकमंगलअहिंसालक्खणर्खताइदसविहधम्माणुहाणेकंतवद्धलक्खो समावस्सगतकालकरणसज्झायज्माणमाउतो संखाईयअणेगकसिणसंजमपएसु अविखलिओ संजयविरयपडिहयपचक्खायपावकम्मो अणियाणो मायामोसविवजिओ साहू वा साहुणी वा एवंगुणकलिओ जइ कहवि पमायदोसेणं असई कहिंचि कत्थई वायाइ वा मणसाइ वा कायेणेइ वा तिकरणविसुदीए सबभावंतरेहिं चेव संजममायरमाणो असंजमेणं छलेजा तस्स णं विसोहिपयं पायच्छित्तमेव, तेणं पायच्छित्तेणं गोयमा! तस्स विसुदि उवदिसिज्जा, न अन्नहत्ति, तत्थ णं जेसुं जेसुं ठाणेसुं जत्थ जत्थ जावइयं पच्छित्तं तमेव निझुकियं पच्छित्तं भन्नइ,से भयवं! केणमटेणं भन्नइ जहा णं तमेव निट्टकिय भन्नइ ?, गोयमा ! अणंतराणतरक्कमेणं इणमो पच्छित्तसुत्ता, अणेगे भवसत्ता चउगइसंसारचारगाओ बद्धपुट्टनिकाइयदुधिमोक्खघोरपारकम्मनि. यहाई संचुन्निऊण अचिरा विमुचिहिति, अन्नंच-इणमो पच्छित्तमुत्तं अणेगगुणगणाइन्नस्स दढवयचरित्तस्स एगतेणं जोगस्सेव विवक्खिए पएसे चउकन्नं पन्नवेयवं, तहा य जस्स जावइएणं पायच्छित्तेणं परमविसोही भवेजा तं तस्स णं अणुयत्तणाविरहिएण धम्मेक्करसिएहिं वयणेहिं जहट्टियं अणूणाहियं तावइयं चेव पायच्छित्तं पयच्छेजा, एएणं अटेणं एवं खुचाइ जहा णं गोयमा! तमेव निद॒कियं पायच्छित्तं भन्नई।१।से भयवं! कइविहं पायच्छित्तं समुवइ8 ?, गोयमा ! दसविहं पायच्छित्तं उवइडं, तं च अणेगहा जाव णं पारंचिए।२।
नणं पायच्छित्तमुत्तस्साणुहाणं बहिही?, गोयमा! जाव णं ककी णामे रायाणे निणं गच्छिय, एक्कजिणाययणमंडियं वह सिरिप्पमे अणगारे, भयवं! उड्ढं पुच्छा, गोयमा ! उइदं न केई पुण्णभागे होहि जस्स णं इणमो सुयक्खधं उवइसेजा।३। से भयवं! केवइयाई पायच्छित्तस्स णं पयाई?, गोयमा ! संखाइयाई पायच्छित्तस्स पयाई, से भयवं ! तेर्सि क संखाइयाणं पायच्छित्तपयाणं किं तं पढमं पायच्छित्तस्स णं पर्य?, गोयमा ! पइदिणकिरियं, से भयचं ! किंतं पइदिणकिरियं ?, गोयमा ! जमणुसमयान्निसा पाणोवरमं जावाणुढेयश्वाणि संखेज्जाणि आवस्सगाणि, से भयवं ! केणं अटेणं एवं चुच्चइ जहा णं आवस्सगाणि ?, गोयमा ! असेसकसिणट्ठकम्मक्खयकारिउत्तम. सम्मईसणनाणचारित्तअचंतघोरवीरुग्गकट्ठएदुकरतवसाहणट्ठा सुपरूविजंति नियनियविभत्तुहिट्ठपरिमिएणं कालसमएणं पयंपयेणाहन्निसाणुसमयमाजम्मं अवस्समेव तित्थयराइसु कीरति अणुद्दिजति उवइसिजति परूविजति पन्नविजंति सययं, एएणं अट्टेणं एवं वुच्चइ गोयमा ! जहा णं आवस्सगाई. तेसिं च णं गोयमा ! जे भिक्खू कालाइकमेणं वेलाइकमेणं समयाइकमेणं अलसायमाणे अणोवउत्तपमत्ते अविहीए अन्नेसिं च असई उप्पायमाणो अन्नयरमावस्सगं पमाइय संतेणं बलवीरिएणं सातलेहडत्ताए आलंवर्ण वा किंचि घेत्तूणं चिराइयं पउरिय णो णं जहुत्तयालं समणुढेजा से गं गोयमा ! महापायच्छित्ती भवेजा।४। से भयवं! किं तं विइयं पायच्छित्तस्स णं पयं?, गोयमा ! बीय तइयं चउत्यं पंचमं जाव णं संखाइयाई पायच्छित्तस्स णं पयाई ताव णं एत्यं चेव पढमपायच्छित्तपए अंतरोवगयाइं समणुविंदा, से भयवं! केणं अट्टेणं एवं बुच्चइ ?, गोयमा ! जओ णं सवावस्सगकालाणुपेही भिक्खू णं रोहट्टझाणरागदोसकसायगारखममकाराइसु णं अणेगपमायालंबणेसु च सबभावभावतरंतरेहिं गं अञ्चंतविप्पमुक्को भवेजा, केवलं तु नाणदसणचारितं तबोकम्मसज्झायज्झाणसद्धम्मावसाणे(स्सगे सुअचंतअणिगृहियबलवीरियपरकमे सम्मं अभिरमेजा, जाव णं सद्धम्मावस्सगेसुं अभिरमेजा ताव णं सुसंवुडासबदारे हवेजा, जाव णं हवेजा तावणं सजीववीरिएणं अणाइभवगहणसंचियाणिट्ठदुद्दढकम्मरासीए एगतणिट्ठवणेकबद्धलक्खो अणुकमेण निरुद्धजोगी भवेत्ताणं निदइढासेसकम्मणो विमुकजाइजरामरणचउगइसंसारपास. बंधणे य सबदुक्खविमोक्खतेलोकसिहरनिवासी भवेजा, एएणं अद्वेणं गोयमा ! एवं बुच्चइ जहा णं एत्थं चेव पढमपए अवसेसाई पायच्छित्तपयाई अंतरोवगयाई समणुविंदा ।५। से भयवं ! कयरे ते आवस्सगे?, गोयमा ! णं चिइबंदणादओ, से भयवं! कम्हि आवस्सगे असई पमायदोसेणं कालाइकमिएवा वेलाइकमिए वा समयातिकमिए वा अणोवउत्तपमत्तेहि अविहीए वा समणुट्टिएइ वा णो णं जहुत्तयालं विहीए सम्म अणुट्ठिए वा असंपट्टि(डि)एइ वा वित्यपडिएइ वा अकएइ वा पमाएइ वा केवइयं पायच्छित्तमुवइसेजा ?, गोयमा! ११५८महानिशीथच्छेदमूत्रं, अrea-ta
*********
************
मुनि दीपरनसागर