________________
पन्नत्ता? हंता जाणामि, चत्तारि ववहारगा पन्नत्ता-"देइ नामेगे नो सण्णवेइ सण्णवेइ नामेगे नो देइ एगे देइ" वि सण्णवेइ वि एगे नो देइ नो सण्णवेइ, जाणासि णं तुमं पएसी! एएसिं चउण्हं पुरिसाणं के ववहारी के अव्ववहारी? हंता जाणामि
तत्थ णं जे से पुरिसे देइ नो सण्णवेइ से णं पुरिसे ववहारी, तत्थ णं जे से पुरिसे नो देइ सण्णवेइ से णं पुरिसे ववहारी, तत्थ णं जे से पुरिसे देइ वि सण्णवेइ वि से पुरिसे ववहारी, तत्थ णं जे से पुरिसे नो देइ नो सण्णवेइ से णं अववहारी, एवामेव तुमं पि ववहारी, नो चेव णं तुमं पएसी अववहारी।
[७३] तए णं पएसी राया केसि कुमार-समणं एवं वयासी-तुब्भे णं भंते! इय छेया दक्खा जाव उवएसलद्धा समत्था णं भंते! ममं करयलंसि वा आमलयं जीवं सरीराओ अभिनिवट्टित्ताणं उवदंसित्तए।
तेणं कालेणं तेणं समएणं पएसिस्स रण्णो अदूरसामंते वाउयाए संवुत्ते, तणवणस्सइकाए एयइ वेयइ चलइ फंदइ घट्टइ उदीरइ तं तं भावं परिणमइ,
तए णं केसी कुमार-समणे पएसिं रायं एवं वयासी- पाससि णं तुमं पएसी राया! एयं वणस्सइं एयंतं जाव तं तं भावं परिणमंतं? हंता पासामि, तणवणस्सइकायं किं देवो चालेइ असुरो वा चालेइ नागो वा चालेइ किन्नरो वा चालेइ किंपरिंसो वा चालेइ महोरगो वा चालेइ गंधव्वो वा चालेइ? जाणासि णं तुमं पएसी! एयं, हंता जाणामि, नो देवो चालेइ जाव नो गंधव्वो चालेइ वाउयाए चालेइ, पाससि णं तुमं पएसी! एयस्स वाउकायस्स सरूविस्स सकाम्मस्स सरागस्स समोहस्स सवेयस्स सलेसस्स ससरीरस्स रूवं? नो तिणडे समढे ।
जइ णं तुम पएसीराया! एयस्स वाउकायस्स सरूविस्स जाव ससरीरस्स रूवं न पाससि तं कहं णं पएसी! तव करयलंसि वा आमलगं जीवं सरीराओ अभिणिवट्टिताणं उवदंसिस्सामि? एवं खल पएसी! दसट्ठाणाइं छउमत्थे मणुस्से सव्वभावेणं न जाणइ न पासइ तं जहा- धम्मत्थिकायं अधम्मत्थिकायं आगासत्थिकायं जीवं असरीरबद्ध परमाणुपोग्गलं सदं गंधं वायं अयं जिणे भविस्सइ वा नो भविस्सइ अयं सव्वदुक्खाणं अंतं करिस्सइ वा नो वा करिस्सइ,
एताणि चेव उप्पन्ननाणदंसणधरे अरहा जिणे केवली सव्वभावेणं जाणइ पासइ तं जहाधम्मत्थिकायं जाव नो वा करिस्सइ, तं सद्दहाहि णं तुमं पएसी! जहा- अन्नो जीवो अन्नं सरीरं नो तज्जीवो तं सरीरं ।
[७४] तए णं से पएसी राया केसि कुमार-समणं एवं वयासी- से नूणं भंते! हत्थिस्स कुंथुस्स य समे चेव जीवे? हंता पएसी! हत्थिस्स य कुंथुस्स य समे चेव जीवे, से नूणं भंते हत्थीओ कुंथू अप्पकम्मतराए चेव अप्पकिरियतराए चेव अप्पासवतराए चेव एवं आहार-नीहार-उस्सास-नीसास इड्ढीए महजुइअप्पतराए चेव, एवं च कुंथुओ हत्थी महाकम्मतराए चेव महाकिरिय जाव? हंता पएसी! हत्थीओ कुंथू अप्पकम्मतराए चेव कुंथूओ वा हत्थी महाकम्मतराए चेव तं चेव ।
कम्हा णं भंते! हत्थिस्स य कुंथस्स य समे चेव जीवे?,
पएसी! से जहानामए कूडागारसाला सिया जाव गंभीरा, अह णं केइ पुरिसे जोइं व दीवं व गहायं तं कूडागार-सालं अंतो-अंतो अनुपविसइ तीसे कूडागार-सालाए सव्वत्तो समंता घण-निचिय- निरंतर
सूत्तं-७४
[दीपरत्नसागर संशोधितः]
[54]
[१३-रायपसेणिय