________________
द्वितीये सूत्रकृतांगे द्वितीय श्रुतस्कंधे सप्तमाध्ययनं .
त्रस,
नागरिक बाहिर यारामनें विषे बेठेलाने विणाशतां व्रतजंग थाय? ए दृष्टांत खंहीं स्थावरने दें मलतो नयी केमके, ते नागरिक पुरुष जो बाहेर धारामादि कने विषे स्थित होय तो पण, तेनुं नागरिक पणु गुं जतुं रयुं ? त्यां पण ते नागरिक तेज प्रकारेंबे. तेहिज वर्णेबे, तेहिज परिणामेबे, ए दृष्टांत पर्यायें त्रसनें मजे नही, एवं जाणी, तमे युक्त बोलोबो ॥ ११ ॥
go
I
|| दीपिका - सापि हींदियादयोपि साच्यंते सास्त्रस संचारकृतेन कर्मणा । संजारोनाम कर्मणोऽवश्यं विपाकानुनवेन वेदनं । तच्च सनाम प्रत्येकनाम इत्या दिकं सत्वेन संबद्धं यदायुष्कं उदयप्राप्तं स्यात्तदा त्रसनामादिकर्मणा साउच्यते । त्र सायुर्यदा कीणं स्यात्रसकाय स्थितिश्च क्षीणा स्यात् साच जघन्येनांतर्मुहूर्त उत्कृष्टतः सातिरेकसहस्र ६ यसागरमानास्ततस्ते त्रसायुस्त्यजंति अन्यान्यपि तत्सहचरकर्माणि त्यक्त्वा स्थावरत्वेन प्रत्यायांति । स्थावराच्यपि तथैव कर्मणा स्थावरत्वेनोत्पद्यते एवंस ति स्थावरकायं प्रतः श्राद्धस्य कथं स्थूलप्राणातिपात निवृत्तित्रतनंगइति । किंच ( याव रामानंति) यदा स्थावरायुष्कमपि दीपं स्यात्तथा स्थावर काय स्थितिश्च सा जघन्येनांतर्मु हूर्त उत्कृष्टतोनंतकालमसंख्येयाः पुजलपरावर्ताः । ततस्ते स्वायुः परित्यज्य नूयः पुनर पिपरलोकतया स्थावर काय स्थितेरनावात्सामर्थ्याच्त्रसत्वेन प्रत्यायांति ते त्रसाः प्राणायप्यु यंत्राच्यं । महाकायास्ते योजनल प्रमाणशरीर विकुर्वणात् चिरस्थितिका स्ते नवस्थित्यपेक्षया त्रयस्त्रिंशत्सागरायुष्कनावात् । ततस्त्रसनिवृत्तिरेव श्रादेन कृता न तु स्थावराणां । नागरिकदृष्टांतोप्ययुक्तः । नागरिकोन दंतव्यइति प्रतिज्ञां कृत्वा बहिः स्थितं तमेव पर्यायापन्नं नतोव्रतजंगइति त्वत्पक्षः । सचायुक्तोयोहि नगरधर्मैरुपेतः स बहिःस्थो पि नागरिक एवातः पर्यायापन्नइति विशेषणमयुक्तं । सर्वथा नगरधर्मत्यागेतु तमेवेति नो पद्यते । सचान्यएवेति तथा त्रसत्वत्यागाद्यदा स्थावरत्वं प्राप्तस्तदान्यएवायमिति तं न तोन व्रतजंगः ॥ ११ ॥
'
॥ टीका - यच्च प्रागनिहितं तद्यथा तमेव त्रसं स्थावरपर्यायापन्नं नागरिकमिव बहिः स्थं व्यापादयतोऽवश्यंभावी व्रतनंगइत्येतत् परिहर्तुकामत्र्याह । ( तसावीत्यादि ) त्रसा पिडियादयोपि स्वसंचारकृतेन कर्मणा नवंति । संजारोनामावश्यतया कर्मणो विपा कानुनवने वेदनं । तच्चेह त्रसनाम प्रत्येकनामेत्यादिकं नामकर्मान्युपगतं नवति त्रसत्वेन य परिबन्धमायुष्कं तद्यदोदयप्रातं नवति तदा ससंचारकृतेन कर्मणा साइति व्यपदि इयं न तदा कथंचित्स्थावरत्वव्यपदेशोयदाच तदायुः परिक्षीणं नवति । मिति वाक्य
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org