SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 683
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ उत्तरज्झयणाणि उत्तराध्ययन (१) शस्त्र - ग्रहण, (२) विष-भक्षण, (३) स्वयं को अग्नि में जलाना, (४) जल में डूब मरना और (३) मर्यादा से अतिरिक्त उपकरण रखना । मूलाराधना (१) उन्मार्ग देशना, (२) मार्गदूषण और (३) मार्ग - विप्रतिपत्ति ।" प्रवचनसारोद्धार (१) उन्मार्ग देशना, (२) मार्ग दूषण, (३) मार्ग-विप्रतिपत्ति, (४) मोह और (५) मोह-जनन । २ शस्त्र-ग्रहण- -शस्त्र ग्रहण आदि कार्यों से उन्मार्ग की प्राप्ति और मार्ग की हानि होती है। यह सम्मोहा भावना है। 9. मूलाराधना ३।१८४ : उम्मग्गदेसणो मग्गदूसणो मग्गविप्पडिवणी य । मोहेण य मोहितो, समोहं भावणं कुणइ ।। २. प्रवचनसारोद्धार, गाथा ६४६ : उम्मग्गदेसणा, मग्गदूसणं मग्गविपडिवित्ती य । मोहो य मोहजणणं, एवं सा हवइ पंचविहा ।। ६४२ ३. बृहद्वृत्ति, पत्र ७११ : संक्लेशजनकत्वेन शस्त्रग्रहणादीनामनन्तभवहेतुत्वात्, अनेन चोन्मार्गप्रतिपत्त्या मार्गविप्रतिपत्तिराक्षिप्ता, तथा चार्थतो मोही भावनोक्ता । Jain Education International अध्ययन ३६ : श्लोक २५६ टि० २७ उन्मार्ग देशना मिथ्या दर्शन व अव्रत का उपदेश । मार्ग दूषण मार्ग में दोष दिखलाना, जैसे ज्ञान से ही मोक्ष होता है, दर्शन और चारित्र से क्या ? चारित्र से मोक्ष होता है, ज्ञान से क्या ?* मार्ग-विप्रतिपत्ति- ज्ञान, दर्शन और चारित्र मोक्ष के मार्ग नहीं— ऐसा मानना या उन तीनों के प्रतिकूल आचरण करना । -शून्य मोह— गूढ़तम तत्त्वों में मूढ़ हो जाना अथवा चारित्र-: तीर्थिकों का ऐश्वर्य देखकर ललचा जाना ।" मोह - जनन - स्वभाव की विचित्रता या कपटवश दूसरे व्यक्तियों में मोह उत्पन्न करना । " उत्तराध्ययन में इन पांच भावनाओं के प्रकार कुछ कम हैं, मूलाराधना में उनसे अधिक हैं और प्रवचनसारोद्धार में पूरे पच्चीस हैं अर्थात् प्रत्येक भावना के पांच-पांच प्रकार हैं | पाद-टिप्पण में उद्धृत मूलाराधना की गाथाओं से यह बहुत स्पष्ट होता है कि प्रारम्भ-काल में श्वेताम्बर और दिगम्बर साहित्य में अत्यधिक सामीप्य रहा है। 1 : ४. मूलाराधना, विजयोदया, पृ० ४०२ मार्गस्य दूषणं नाम ज्ञानादेव मोक्षः किं दर्शनाचारित्राभ्यां ? चारित्रमेवोपयः किं ज्ञानेनेति कथयन्मार्गस्य दूषको भवति । ५. वही, पृ० ४०२ मार्गे रत्नत्रयात्मके विप्रतिपन्नः एष न मुक्तेर्मार्ग इति यस्तद्विरुद्धाचरणः । ६. प्रवचनसारोद्धार वृत्ति, पत्र १८३ निकाममुपहतमतिः सन्नतिगहनेषु ज्ञानादिविचारेषु यन्मुह्यति यच्च परतीर्थिकसम्बन्धिनीं नानाविधां समृद्धिमालोक्य मुह्यति स संमोहः । ७. वही, पत्र १८३ तथा स्वभावेन कपटेन वा दर्शनान्तरेषु परस्य मोहमुत्पादयति तन्मोहजननम् । For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.003626
Book TitleAgam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Uttarajjhayanani Terapanth
Original Sutra AuthorN/A
AuthorTulsi Acharya, Mahapragna Acharya
PublisherJain Vishva Bharati
Publication Year2006
Total Pages770
LanguagePrakrit
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_uttaradhyayan
File Size25 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy