________________
ढाल : ६७
१. आखी पूर्वे वेदना, तिका करण थो होय ।
ते माटे कहियै हिवे, करण सूत्र अवलोय ।। २. हे भदंत ! कतिविध करण ? जिन कहै न्यार प्रकार ।
मनोकरण व्यापार तसु, वचन-करण व्यापार ।
१. अनन्तरं वेदना उक्ता, सा च करणतो भवतीति करणसूत्रम्---
(वृ० प० २५१) २. कतिविहे णं भंते ! करणे पण्णत्ते ?
गोयमा ! चउविहे करणे पण्णत्ते,तं जहा–मणकरणे,
वइकरणे, ३. कायकरणे कम्मकरगे।
४. कर्मविषयं करणं-जीववीयं बन्धनसंक्रमादिनिमित्तभूतं कर्मकरणं।
(वृ० प० २५२)
३. काय-करण व्यापार तसू, कर्म-करण सुविचार ।।
तुर्य करण नों अर्थ हिव, आख्यो वृत्ति मझार ।। ४. कर्म विषय जे करण ते, जोव वीर्य कहिवाय ।
बंधन संक्रम आदि दे, निमित्तभूत वृत्ति मांय ।। ५. धर्मसीह इहां इम का कर्म संजोगे ताय ।
कर्म बंधाइं ते भणी, कर्म करण कहिवाय ।। ६. यद्यपि तीनू जोग थी, उपशांत क्षीण सयोग ।
बंध सातावेदनी, इरियावहि प्रयोग ।। ७. किता करण प्रभ ! नरक में ? जिन कहै एहिज च्यार ।
इम पंचेंद्री सर्व नै, चउविध करण प्रकार ॥ ८. पंचेंद्रिय सगला कह्या, दंडक आश्री धार ।
ते सन्नी आश्री अछै, असन्नी में नहिं चार ।। ६. एकेन्द्रिय नैं करण बे, काय, कर्म ए मर्म। विगलेंद्रिय नैं तीन है, वचन काय नैं कर्म । *अहो गोयभगणि गुणनिला रे, जोवो प्रश्न प्रभ ने पूछया भला रे।
(ध्र पदं) १० स्यं प्र! नारको करण थी रे, असातावेदन वेदंता रे?
के अकरण थी दुख वेदना रे, वेदै कष्ट सहता रे? ११. श्री जिन भाख नारकी, करण थकी पहिछाणी ।
वेदै असाता वेदनी, पिण अकरण थी नहिं जाणी।। १२. किण अर्थे ? तब जिन कहै, नारकी नैं चिहं करणो ।
मन वच काया करण छै, कर्म करण उच्चरणो ।।
७. नेरइयाणं भंते ! कतिविहे करणे पण्णत्ते ?
गोयमा ! चउब्विहे पण्णत्ते, तं जहा—मणकरणे, वइकरणे, कायकरणे, कम्मकरणे। (श० ६/६)
एवं पंचिदियाणं सव्वेसिं चउव्विहे करणे पण्णत्ते । ६. एगिदियाणं दुविहे कायकरणे य, कम्मकरगे य । विगलि दियाणं तिविहे-वइकरणे, कायकरणे, कम्मकरणे ।
(श० ६/७)
१०. नेरइयाणं भंते !"क करणओ असायं वेदणं वेदेति ?
अकरणओ असायं वेदणं वेदेति ? ११. गोयमा ! नेरइया ण करणओ असायं वेदणं वेदेति,
नो अकरणओ असायं वेदणं वेदेति । (श० ६/८) १२ से केणट्टेणं ? गोयमा! नेरइयाणं चउबिहे करणे
पण्णत्ते, तं जहा-मणकरणे, वइकरणे, कायकरणे,
कम्मकरणे । १३. इच्चेएणं चउबिहेणं असुभेणं करणेणं नेरइया
करणओ अस्सायं वेदणं वेदेति, नो अकरणओ । से तेणढेणं ।
(श०६/९) १४. असुरकुमारा णं कि करणओ? अकरणओ?
१३. अशुभ ए चिहं करण करी, करण थी वेदै असातं ।
अकरण थी वेद नहों, तिण अर्थ आख्यातं ।।।
१४. हे प्रभु ! असुरकुमार ने, करण थकी स्यूं जोयो ।
सातावेदनी वेदता, कै अकरण थी होयो ? * लय : राज पामियो रे करकंड कंचनपुर तणो रे .....
श०६, उ०१, ढाल ६७ ११५
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org