________________
४१२
जंबुद्दीवपण्णत्ती संठियं समतलं, माणुम्माणजोगा जतो लोगे चरंति सव्वजणपण्णावगा, णवि चंदो ‘णवि तत्थ", सूरो ‘णवि अग्गी" णवि तत्थ मणिणो तिमिरं णासेंति अंधकारे, जत्थ तकं दिव्वप्पभावजुत्तं' दुवालसजोयणाई तस्स लेसाओ विवड्ढंति तिमिरणिगरपडिसेहियाओ', रति च सव्वकालं खंधावारे करेइ 'आलोयं दिवसभूयं" जस्स पभावेण चक्कवट्टी, तिमिसगुहमतीति सेण्णसहिए अभिजेतुं वितियमद्धभरहं रायपवरे कागणि गहाय तिमिसगुहाए पुरथिमिल्ल-पच्चत्थि मिल्लेसु कडएसुं जोयणंतरियाई पंचधणुसयायामविक्खंभाई जोयणज्जोयकराइं चक्कणेमीसंठियाइं चंदमंडलपडिणिकासाइं एगणपण्णं मंडलाइं आलिहमाणेआलिहमाणे अणुप्पविसइ॥
६६. तए णं सा तिमिसगुहा भरहेणं रण्णा तेहिं जोयणंतरिएहिं पंचधणुसयायामविक्खंभेहिं जोयणुज्जोयक रेहिं एग्गणपण्णाए मंडलेहिं आलिहिज्जमाणेहि-आलिहिज्जमाणेहिं खिप्पामेव आलोगभूया उज्जोयभूया दिवसभूया जाया यावि होत्था ॥
श्चचितोस्ति-यत्त 'तस्स णं एगमेगा कोडी उस्से हंगुल विक्खंभा तं च समणस्स भगवओ महावीरस्स अद्धंगुलं; इत्यनुयोगद्वारसूत्रे उक्तं तन्मतान्तरमवसेयम् । पुण्यसागरवृत्तावपि एषा चर्चा विद्यते। (हस्तलिखितवृति पत्र
अट्टसोवष्णिए कागिणीरयणे छत्तले दुवालसंसिए अट्ठकण्णिए अहिगरणीसंठाणसंटिए पण्णत्ते। तस्स णं एगमेगा कोडी उस्सेहंगुलविक्खंभा इति श्री अनुयोगद्वारसत्रे तदवत्तौ च एतानि च मधुरतृणफलादीनि भरतचक्रवत्तिकालसंभवान्येव गृह्यन्ते अन्यथा कालभेदेन वैषम्यसंभवे काकिणीरत्नं सर्वचक्रिणां तुल्यं न स्यात तुल्यं चेष्यते इति व्याख्यातं तच्च विचार्यमाणं सम्यगभिप्रायविषयो न भवति यतः सूत्रे उत्सेधांगुलप्रमाणं कागिणीरत्नं भणितं तद्वृत्तौ च प्रमाणांगुलप्रमाणं उभय
ण उभय- मपि प्रवचनसारोद्धारादिना विसंवादि- युक्त्वक्षमं च यत्तु चतुरंगुलो मणी पुणेति माथां व्याख्यानयता श्रीमलयगिरिणापि इहांगुलं प्रमाणांगुलमवगन्तव्यं सर्वचक्रवत्तिना- मपि काकिण्यादिरत्नानां तुल्यप्रमाणत्वादिति बृहत्संग्रहणीवृत्तौ एतदपि प्राग्वद् विचारणास्पदमेवेति बहुश्रुतः सम्यकपर्यालोच्य यथावत् श्रद्धेयमिति। चतुरंगुलप्रमाणमात्रं नाधिकं न च न्यूनमिति यत्तु 'उस्सेहंगुल विक्खंभा' इत्यनुयोगद्वारवचनेन एकांगुलप्रमाण वमुक्तं तद्वाचनाभेदहेतुकं संभाव्यते । शान्तिचन्द्रीयवतावपि एष मतभेद
१. णाइ तत्थ (अ,ब,स); ण इव तत्थ (क,प);
ण इर तत्थ (ख, शाव, आवश्यकचूणि पृ०
१९३); "इवात्थ (त्रि)। २ ण इवग्गी (अ,ख,त्रि,ब);ण इव अग्गी (क,प,
स) अग्रेपि । ३. दिव्वभावजुत्तं (अ,क,ख,त्रि,प,ब,स,पुव,हीव) । ४. पडिसेधियाओ (ब); पडिसिहिक्काओ
(आवश्यकणि पृ० १९३) । ५. आलोयदिवसभूयं (पूर्व) ; आलोकं दिवसभूये
(पुवृपा) । ६. अभिजेत्तुं (त्रि)। ७. रायवर (अ,क,ख,प,ब,स, पुवृ,शावृ)। ८. पंचधणुसयाई पंचधणुयामविक्खंभाई (अ,ब); पंचधणुसयाई क्विखंभाइं (त्रि); पंचधणु
सयविक्खंभाइं (शा)। ६. सं० पा०-जोयणंतरिएहिं जाव जोयणुज्जोय
करेहि।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org