Uktiratnakara

SR No.: 003411
Original Sutra Author: N/A
Author: Jinvijay
Publisher: Rajasthan Puratattvanveshan Mandir
Publication Year: 1957
Total Pages: 136
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 6 MB

Page 93

७६
अविज्ञातविद्वत्संगृहीतानि औक्तिकपदानि अथ तद्धितप्रत्यया लिख्यन्ते- जननउ समूहु जनता । मजीठ राती साडी माजीष्ठा साटिका। बंधुनउ समूह बन्धुता । हलगुआं वडां हारिद्राणि वटकानि । इति सहायीयांनउ समूहु सहायता । रागयोगात् अण् ।
__गजात् समूहे घटामघाभियुक्ता रात्रिः दिनं मासो वा–माघी हाथीयांनउ समूह गजघटा । रात्रिः, माघ दिनम् , माघो मासः ।।
धेनुहस्तिशब्दात् समूहे कण्फागुण मासतणी पूनिम फाल्गुनी धेनुनउ समूह धैनुकम् ।। पूर्णिमा ।
हाथीयांनउ समूहु हास्तिकम् । एवं सर्वत्र नक्षत्रयोगे अण् ।
गुणतत्त्वभूतेन्द्रियविषयशब्दास्त्रकरणानां लाप रातउ कांवलउ लाक्षिकः कम्बलः ।
समूहे ग्रामो वक्तव्य:............ लाक्षिकी साडी ।
गुणनु समूहु गुणग्रामः । एवं तत्त्वग्रामः, इति लाक्षारक्तार्थे इकण् ।
भूतग्रामः, इंद्रियग्रामः, विषयग्रामः, कागनटोलर वायसं वृन्दम् ।
शब्दग्रामः, अस्त्रग्रामः, करणग्रामः, अंगनानउँ वृंदु आंगनं वृन्दम् ।
केशशब्दात् समूहे हस्तपक्षपाशा पुरुषतणुं समवायु पौरुपम् ।
भवन्तिइति समूहे अण् ।
केशनउ समूहु केशहस्तः, केशपक्षः, पुरुषात् समूहे एयण
केशपाशः । पुरुषतणउ समहु पौरुषेयम् ।
तरुपद्मिनीकुमुदकमलादिभ्यः समूहे स्त्रीतणउ समूह स्त्रैणं वृन्दम् ।
खण्डो वक्तव्यः । समस्तवृक्षतृणगुल्मस्त्रीनी सभा स्त्रैणी परिपत् ।
जातिभ्योऽपिस्त्रीर्नु धनु खैणं धनम् ।
तरूनउ समूहु तरुखण्डम् । [एवं ] पुरुषन वृंदु पौंस्यं वृन्दम् ।
पग्निनीखण्डम् , कुमुदखण्डम् , कमलस्त्रीपुंसाभ्यां नण् - स्मणौ।
खण्डम् । उष्ट्रा उक्ष राजन्य राजन् वत्स मनुष्याणां
कर्मदूर्वादितृणादिभ्यः काण्डो वक्तव्यःसमूहेऽकम्
कर्मनउ समूहु कर्मकाण्डम् । ऊंटनउ समूह औष्टकम् ।
दूर्वानउ समूहु दूर्वाकाण्डम् । वृषभनउ समूहु औषकम् ।
तृणानु समूहु तृणकाण्डम् । रायतणउ समूहु राजन्यकं, राजकम् ।
आदिग्रहणात्वत्सनु समूहु वात्सकम् । मनुष्यनउ समूहु मानुष्यकम् । अंधारानउ समूहु तमस्काण्डम् । ग्रामजनबन्धुसहायानां समूहे तल्
गणिकानां समूहे यणग्रामतणु समूहु ग्रामता ।
गणिकानु समूहु गाणिक्यम् ।