Uktiratnakara

SR No.: 003411
Original Sutra Author: N/A
Author: Jinvijay
Publisher: Rajasthan Puratattvanveshan Mandir
Publication Year: 1957
Total Pages: 136
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 6 MB

Page 71

५४
नाहितुं स्नातव्यम्, स्नानीयम्, स्नेयम् । विचारितुं विचारयितव्यम्, विचारणीयम्, विचार्यम् । वेचितुं विक्रेतव्यम्, विक्र[य]णीयम्, विक्रेयम् ।
विसाहि विसायितव्यम्, विसाधनीयम्, विसाध्यम् । लहिधुं लब्धव्यम्, लभनीयम्, लभ्यम् । पामिवुं प्राप्तव्यम्, प्रापणीयम्, प्राप्यम् । आप अतिव्यम् अर्पणीयम्, अर्घ्यम् । वंचि वञ्चयितव्यम्, वञ्चनीयम्, वश्यम् । अपराधितुं अपराधितव्यम्, अपराधनीयम्, अपराध्यम् ।
मनावि प्रसादयितव्यम्, प्रसादनीयम्, प्रसाद्यम् ।
चोरि चोरयितव्यम्, चोरणीयम्, चौर्यम्, अपहर्त्तव्यम्, अपहरणीयम्, अपहार्यम्, तस्करणीयम् ।
अज्ञातविद्वत्कर्तृक उक्तीयक
"
राषि (खि) वुं रक्षितव्यम्, रक्ष्यम्, [ रक्षणीयम् ] परित्रातव्यम् ।
पालिबुं पालयितव्यम्, पालनीयम्, पाल्यम्, गोपयितव्यम्, गोपनीयम्, गोप्यम् । आणिधुं आनेतव्यम् आन [य]नीयम् आनेयम्, आनाय्यम् | परिणयुं परिणतव्यम्, परिण[य]नीयम्, परिणेयम्, परिणाय्यम्, उपयन्तव्यम्, उपयमनीयम्, उपयम्यम् । अवतरितुं अवतरितव्यम्, अवतरणीयम्, अवतार्यम् ।
चुंटिवं अवचेतव्यं, अवचयनीयम्, अवचेत्यम्, चिणि चेतव्यम्, चयनीयम्, चेयम् ।
लूणिवं लवितव्यम्, लवनीयम्, लव्यम्,
लाव्यम् ।
रमितुं तव्यम्, रमणीयम्, क्रीडितव्यम्, क्रीडनीयम् ।
घडि घटयितव्यम्, घटनीयम् । होमिवं होतव्यम्, हवनीयम्, हव्यम् । ऑलग अवलगितव्यम्, अवलगनीयम्, सेवनीयम्, सेव्यम् ।
वांछि वाञ्छितव्यम्, वाञ्छनीयम् । नासितुं पलायितव्यम् पलायनीयम्, नष्टव्यम् ।
अलंकार अलङ्कर्त्तव्यम्, अलङ्करणीयम्, अलङ्कार्यम् ।
विपरावितुं व्यापारयितव्यम्, व्यापारणीयम्, व्यापार्यम् । उच्छाहिवउ उत्साहनीयः, उत्साह यितव्यः,
उत्साहाय्यः, प्रेरणीयः, प्रेरयितव्यम्, प्रेर्यः, नोदनीयः, नोदयितव्यः, नोद्यः । अनुमोदिवं अनुमोदनीयम्, अनुमोदयितव्यः, अनुमोद्यः ।
*
क्रिया च कर्त्ता च तथा च कर्म, अनुक्तमुक्तं पुरुषत्रयं च । संख्या परस्मैपदलिङ्गकानि, तथात्मने कालविभक्तयश्च ॥ १ संख्याविभक्तिलिङ्गपुरुषत्रयञ्च यदुक्तं भवति तस्यैव ग्राह्यम् । क्रियाकर्त्तादिकं सर्व पूर्वलोकप्रदर्शितम् । सारखतमितान्नेयं संस्कृतं ज्ञातुमिच्छता ॥ २