Page Text
________________
[गाथा ९१-५५]
प्रश्नव्याकरणाख्यं नवमसरे वगंमि, तइऍ पक्खिणो तहा जलया । थलया बारस अट्ठम, सरे चउत्थे टवग्गंमि ॥ ९१ ॥
नवमस्वर उ(ओ)कारस्तृतीयवर्गचकारस्योपरिगतोऽग्रतो वाऽनन्तरमवस्थिते जल जाः पक्षिणो ज्ञेयाः। द्वादशमस्वरः अकारः सविसर्गः, अष्टमस्वरः ऐकारश्चतुर्थवर्गः टकारः। टकारेण च स्थलजाः पक्षिणो ज्ञेयाः पूर्वोक्तन्यायेनेति ॥ ९१ ॥
अणुणा(प० ५२, पा० २ ]सिएसु पंचसु, तीसु य धाउस्सरेसु णायवा । पक्खीओ कुकिआ खलु, वायसगिद्धा य चडया य ॥ ९२ ॥
ङ अ ण न म बहुले प्रश्ने एपामन्यतमे धातुस्वरास्त्रयोऽन्यतमयुक्ते जीवयोनौ लब्धे पक्षिणो ग(हि)ता[:] भा(चा?)सादयश्चटका गृध्रा वायसाश्च ज्ञेयाः। धातुस्वराः के? उ ऊ अं इत्येते त्रयः॥९२॥
॥ सप्रपञ्चं पक्षिप्रकरणं समाप्तम् ॥
सं(सिं)गी कचाइवग्गे, गजा[इ]वग्गे चउप्पया ख(खु)रिणो ।
दुस्स[र]सरा हु सबे, सिंगीखुरीण तु सामण्णा ॥ ९३ ॥
ककारस्य चकारस्योपरिमतो(गते)न चतुर्णा हस्वस्वराणामन्यतमेन तयोरेव ककार-चकारयोरपतोवाऽवस्थितेन, ना [५० ५३, पा० १] नरा[:] शृंगिणश्चतुष्पदा ज्ञेयाः । के ते इस्वस्वराः ? अ इ उ ए । अधरस्वरेण ऐकारेण औकारेण च युक्तस्य ककारस्य च व(च!)कारस्य वा तवो(तो) । ऽर्वाक् स्थितयोः एकारौकारयो आरण्याः शृंगिणो ज्ञेयाः । गकारस्य जकारस्योपरिगतो हस्वस्वराणामन्यतमेग(न) तयोरेव गकार-जकारयोरस(ग्र)तो वाऽवस्थिते खुरिणच(श्चतुष्पदा ज्ञेयाः। गकारे जकारे वा अधरस्वरसंयुक्ते खुरिणश्चतुष्पदा ज्ञेयाः । गाथयाऽनुक्तमप्येत[] व्याख्यातम् ॥९३॥
बितिउ(ओ) दसमो य सरो, खछादिवगंमि चेव दंतीओ।
अणुणासिएसु पंचसु, णहिणो धातुस्सरेसुं च ॥ ९४ ॥
द्वितीय [प० ५३, पा० २] आकारः, ऊ(औ)कारो दशमः, खकार-ठ(छ)कारस्योपरि गतस्तयोरेव ख-छयोरप्रतो वा व्यवस्थिते आकारे औकारे वा दन्तिनो ज्ञेयाः । बण न मे सु(५) पश्वसु धातुस्वरयुक्तेषु ङ अ ण न मा नां वाऽग्रतोऽनन्तरमवस्थितेषु नखिन्नो(नो) शेयाः । धातुखराः उ ऊ अं॥ ९४ ।।
घझ ढे सु होइ दाढी, दंती तह वस(ध न) व हे सु णायवा।
चउरठ्ठमबारसमस(स्स)रो य दोण्हं पि सामन्ना ॥ ९५ ॥
घ झ ढा नामुपरिगते इ(ई)कारे [प०५४, पा० १] ण(ऐ)कारे सविसर्गे च(अ)कारे घ झ ढा ना मप्रस्थितेषु वा ईकारादिषु दंडि(ष्ट्रि)णः सूकरादयो द्रष्टव्याः । ध न व हा नामुपरिगते (तै)स्तैरेव समि(म)स्वरैरप्रतो वा व्यवस्थितैर्दन्तिनो द्रष्टव्याः। के त्रयः स्वराःईऐ अः॥ ९५ ॥
(37)
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003385 |
| Book Title | Jaypayad Nimmittashastra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jinvijay |
| Publisher | Prakrit Bharti Academy |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 76 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 8 MB |