________________
१०२
उत्तराध्ययन- मूलसूत्रम् - २-२५/९९०
मू. (१९० )
मू. (९९१ )
मू. ( ९९२ )
मू. (९९३)
अलोलुयं मुहाजीविं, अनगारं अकिंचनं । असंसतं गिहत्येहिं, तं वयं बूम माहणं ॥ पसुबंधा सव्ववेया, जटुं च पावकम्मुणा । न तं तायंति दुस्सीलं, कम्माणि बलवंतिह ॥ नवि मुंडिएण समनो, न ॐ कारण बंभणो । न मुनी रन्नवासेणं, कुसचीरेण न तावसो ॥ समयाए समणो होइ, बंभचेरेण बंभणो । नाणेण य मुनी होइ, तवेणं होइ तावसो । कम्मुणा बंभणो होइ, कम्मुणा होइ खत्तिओ । वइस्सो कम्पुणा होइ, सुद्दा हवइ कम्मुणा ॥ एए पाउक्करे बुद्धे, जेहिं होइ सिणायओ । सव्वकम्मविनिमुक्कं तं वयं बूम माहणं ॥ एवं गुणसमाउत्ता, जे हवंति दिउत्तमा । ते समत्था उ उद्धत्तुं परं अप्पाणमेव य ॥
मू. (९९४ )
मू. (९९५)
मू. (९९६)
वृ. अग्गिहोत्तेत्यादिसूत्राण्यष्टादश प्रायः स्पष्टान्येव, नवरम्, अग्निहोत्रम् - अग्निकारिका, सा चेह
"कर्मेन्धनं समाश्रित्य, दृढा सद्भावनाहुतिः । धर्माध्यानाग्निना कार्या, दीक्षितेनाग्निकारिका ॥"
-
इत्यादिरूपा परिगृह्यते, तदेव मुखं प्रधानं येषां तेऽग्निहोत्रमुखा वेदाः, वेदानां हि दध्यादेरिव नवनीतादि आरण्यकमेव प्रधानम्, उक्तं हि
"नवनीतं यथा दघ्नश्चन्दनं मलयादिव । औषधिभ्याऽमृतं यद्वद्वेदेष्वारण्यकं तथा ।। "
तत्र च दशप्रकार एव धर्म उक्तः, तथा च तद्वचः - "सत्यं तपः सन्तोष: संयमश्चारित्रमार्जवं क्षमा धृतिः श्रद्धाऽहिंसेत्येतद्दशविधमिह धामे "ति, तत्र च धामशब्देन धर्म एव विवक्षितः, एतदनुवाद्युक्तरूपमेवाग्निहोत्रमिति, तथा यज्ञः प्रस्तावाद्भावयज्ञस्तदर्थी 'वेयसि 'त्ति वेदेन हेतुनाऽस्यति - अशुभानि कर्माणि क्षिपतीति निरुक्तविधिना वेदसो-यागः, उक्तं च-निर्घण्टे“अध्वरो वेषो वेषो मखो वेदा वितथः "इत्यादि, तेषां मुखम् उपाय:, ते हि सत्येव यज्ञार्थिनि प्रवर्त्तन्त इति ।
Jain Education International
नक्षत्राणां 'मुखं' प्रधानं चन्द्रः, तस्यैव तदधिपतित्वात् । धर्माणां 'काश्यपः ' भगवानृषभदेवः 'मुखम्' उपायः कारणात्मकः, तस्यैवादितत्प्ररूपकत्वात्, तथा चारण्यकम् - "ऋषभ एव भगवान् ब्रह्मा, तेन भगवता ब्रह्मणा स्वयमेव चीर्णानि ब्रह्माणि यदा च तपसा प्राप्तः पदं यद् ब्रह्मकेवलं तदा च ब्रह्मर्षिणा प्रणीतानि कानि पुनस्तानि ब्रह्माणि ?" इत्यादि, किञ्च भवतां ब्रह्माण्डपुराणमेव सर्गादिपुराणलक्षणोपेतत्वात्सकलपुराणज्येष्ठम्, उक्तञ्च
"नवनीतं यथा दघ्नश्चन्दनं मलयादिव ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
