________________
२४
उत्तराध्ययन-मूलसूत्रम्-२-१९/६१६ वृ. 'नन्दने' लक्षणोपेततया समृद्धिजनके 'सः' मृगापुत्रः 'तु:' वाक्यान्तरोपन्यासार्थः प्रासादे 'क्रीडति' बिलसति 'सह' समं स्त्रीभिः' प्रमदाभिः, क इव? - 'देव:' सुरः 'दोगुंदगो
चेव'त्ति 'चः' पूरणे दोगुन्दग इव, दोगुन्दगाश्च त्रायस्त्रिंशाः, तथा च वृद्धाः-"त्रायस्त्रिंशा देवा नित्यं भोगपरायणा दोगुंदगा इति भण्णंति", "नित्यं सदा 'मुदितमानसः' हृष्टचित्तः ॥ मू.(६१७) मणिरयणकुट्टिमतले, पासायालोअणे ठिओ।
आलोएइ नगरस्स, चउक्कतियचच्चरे।। वृ.स चैवं क्रीडन् कदाचिन्मणयश्च-विशिष्टमाहात्म्यश्चान्द्रकान्तादयो रत्लानिच-गोमेयकादीनि मणिरत्नानि तैरुपलक्षितं कुट्टिमतलं यस्मिन्नसौ मणिरत्नकुट्टिमतलः, गमकत्वाद्बहुव्रीहिः, तस्मिन्, आलोक्यन्ते दिशोऽस्मिन् स्थितरित्यालोकनं प्रासादे प्रासादस्य वाऽऽलोकनं प्रासादलोकनं तस्मिन्-सर्वोपरिवर्तिचतुरिकारूपे गवाक्षे वा स्थितः-उपविष्टः 'आलोकते' कुतूहलतः पश्यति, कानि?-'नगरस्य' तस्यैव सुग्रीवनाम्नः सम्बन्धीनि 'चतुष्कत्रिकचत्वराणि' प्रतीतान्येवेति सूत्रचतुष्टयार्थः । ततः किमित्याहमू.(६१८) अह तत्थ अइच्छंत, पासई समणसंजयं।
तवनियमसंजमधरं, सोलढुंगुणआगरं। मू.(६१९) तं पेहई मियापुत्ते, दिट्ठीए अनिमिसाइ उ।
कहिं मन्नेरिसं रूवं, दिठ्ठपुव्वं मए पुरा? ॥ मू.( ६२०) साहुस्स दरिसणे तस्स, अज्झवसाणंमि सोहणे।
मोहं गयस्स संतस्स, जाईसरणं समुप्पन्न ।। मू.(६२१) देवलोगचुओ संतो, मानुसं भवमागओ।
सन्निनाणसमुप्पन्ने, जाई सरइ पुराणयं॥ [प्र.) मू. (६२२) जाईसरणे समुप्पन्ने, मियापुत्ते महिड्डिए।
सरइ पोराणिअं जाई, सामन्नं च पुराकयं। वृ. 'अथ' अनन्तरं तत्र' इति तेषु चतुष्कत्रिकचत्वरेषु अतिच्छंत'न्ति अतिक्रामन्तं पश्यति श्रमणसंयतमिति श्रमणस्य शाक्यादेरपि सम्भवात्तद्यवच्छेद्दार्थं संयतग्रहणं, तपश्च-अनशनादि नियमश्च-द्रव्याद्यभिग्रहात्मक: संयमश्च-उक्तरूपस्तान्, धारयति तपोनियमसंयमधरस्तम्, अत एव शीलम्-अष्टादशशीलाङ्गसहस्ररूपं तेनाढ्यं-परिपूर्ण शीलाढ्यं, तत एव च गुणानां, ज्ञानादीनामाकर इव गुणाकरतं॥ ___ 'तमिति श्रमणसंयतं 'पेहइ'त्ति पश्यति 'मृगापुत्रः' युवराजः 'दृष्टवा' दृशा 'अनमिसाइ उत्ति तुशब्दस्यैवकारार्थत्वादविद्यमाननिमेषयैव, क्व'मन्ये' जाने 'ईदृशम्' एवंविधं 'रूपम्' आकारो दृष्टपूर्वम्-अवलोकितं मया 'पुरा' इति पूर्वजन्मनि?, शेषं प्रतीतमेव, नवरम् 'अध्यवसाने' इत्यन्तःकरणपरिणामे 'शोभने प्रधाने क्षायोपशमिकभाववत्तिनीतियावत् 'मोह' क्वेदं मया दृष्टं क्वेदमित्यतिचिन्तातश्चित्तसट्टजमूर्छात्मकं 'गतस्य' प्राप्तस्य सतः ।।
तथा 'सरति'त्ति स्मरति पौराणिकी 'जाति' जन्म श्रामण्यं च' श्रमणभावं पुराकृतं' जन्मान्तानुष्ठितमिति सूत्रचतुष्टयार्थः ॥ एतदेवातिस्पष्टताहेतोरनुगमदितुमाह नियुक्तिकृत्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org