________________
मूलं - २७५
मू. (२७५)
सिज्झतस्सुवयारं दिज्जंतस्स व करेइ जं दव्वं । तं उवकरणं चुल्ली उक्खा दब्वी य डोयाई ॥
वृ. यच्चुल्ल्यादिकं सिद्धयतोऽन्नस्य यहा यद्दर्व्यादिकं दीयमानद्य भक्त स्योपकारं करोति तच्छुल्लयादिकं दयादिकं च 'उपकरणम' इत्युच्यते. उपक्रियते अनेनेत्युपकरणमितिव्युत्पत्तेः च । तत्र चुल्लयुवयोः स्थितमशनादिकमाश्रित्य कल्प्याकल्प्यविधिमाह
मू. (२७६)
चुल्लुक्खा कम्माई आइमभंगेसु तीसुवि अकप्पं । पड़िकुट्टं तत्थत्थं अन्नत्थगयं अणुन्नायं ॥
वृ. इह चुल्लयुखे कदाचिद् छे अप्याधाकर्मिक आधाकर्मिककर्दमसम्मिश्रे वा भवेतां, कदाचिदेकतरा काचित्, तत्र च भङ्गाश्रत्वारः, तद्यथा - चुल्ली आधाकर्मिकी उखा च १ चुल्ली आधाकर्मिकी नोखा २ उखा आधाकर्मिकीन चुल्ली ३ नोखा आधाकर्मिकी नापि चुल्ली ४ । तत्रादिमेषु त्रिष्वपि भङ्गेषु रन्धनणेनावस्थानमात्रेण वा स्थितमकल्प्यं पृतिदोषात् । अकल्प्यस्थापि तस्य विषयविभागेन कल्प्यतामकल्प्यतां चाह - 'तत्र' चुल्ल्यादा रन्धनेनान्यतो वाऽऽनीयस्थापनन स्थितं सत् 'प्रतिक्रुष्टं' निराकृतम्, अन्यत्र गतं पुनस्तदवानुज्ञातं तीर्थंकरादिभिः, इयमत्र भावना यदितन्त्र राष्ट्रमथवाऽन्यतः समानीय स्थापितं ततो यदि तदेवान्यत्रस्तयोगेन नीरतं भवति न साध्वर्थं तर्हि कल्पते । तदेवं चुल्लयुखास्थितस्य कल्प्याकल्प्यविधिमुपदर्श्य सम्प्रति चुल्लयाद्युपकरणानां पूतिभावं दिदर्शयिषुः 'चुल्लुक्खलिया डोए' इति पूर्वोक्त गाथावयवं व्याख्यानयतिमू. (२७७) कम्मियकद्दममिस्सा चुल्ली उक्खा य फड्डगजुया उ । उवगरण इमेयं डोए दंडे व एगयरे ॥
३२१
वृ. आधाकर्मिकेन कर्द्दमेन या मिश्रा, किमुक्तं भवति ? कियता शुद्धेन कियता चाधाकर्मिकण या निष्पादिता चुल्ली उखा च सा आधाकर्मिककर्दममिश्रा, कथम्? इति, आह- 'फड्डगजुया उ'त्ति अत्र हेतौ प्रथमाततोऽयमर्थः-यतःफड्डुगेन- आधाकर्मिकनकर्दमसूचकेनयुतातत आधाकर्मिककर्दममिश्रा, साइत्थंभूता उपकरणपूतिः, तथा डोए' इति देशे समुदायशब्दोपचारात डोय इत्युक्ते डोयस्याग्रभागो गृह्यते, तस्मिन् यद्वा दण्डे एकतरस्मिन्नाधाकर्मणि सदारुहस्तकः पूतिर्भवति, एवमनया दिशा अन्यस्याप्युपकरणस्थ पूतित्वं भावनीयं, तत्र चुल्लयुखाविषये षल्प्याकल्प्यविधिरनन्तरमेवोक्तो दारुहस्तकं चाधाकर्मणि पूतिरूपे वा स्वयोगेन स्थाल्ल्या बहिष्कृते स्थाल्यां स्थितमशनादि कल्पते. न तु तेन सम्मिश्रमिति ।
मू. (२७८)
दवीछूढेत्ति जं वृत्तं कम्मदवीएँ जं दए ।
कम्मं घट्टिय सुद्धं तु. घट्टए हारपूइयं ॥
वृ. 'दव्वीद्धृढ इतियतपयागुक्तं, तस्यायमर्थः- 'कम्मंदर्व्या' आधाकर्मिकदर्व्यायत शुद्धमप्यशनादिकं घट्टयित्वा ददाति तद् आहारपृतिः ' भक्त पुतिः । सा चेदवीं स्थाल्याः सकाशान्निष्काशिता तर्हि स्थाल्याः · सत्कं कल्पते, यद्धा मा भूदाधाकर्म्मिकी दवीं, केवलं शुद्धयाऽपि दर्व्या यदि पूर्वामाधाकर्मिक 'बट्टयित्वा' चालयित्वा पथादाधाकर्मावश्ववरण्टितया यदपरं शुद्धमपि भक्तादिकं घट्टयति घट्टयित्वा च ददाति तदध्याहारपूतिः । अस्यां च दय स्थाल्या निष्काशितायामपि पाश्रात्यं स्थालीभक्तं न कन्पते, आधाकर्म्मवयवमिश्रिततत्वात् । 'डाए' इत्याद्युत्तरार्द्ध व्याचिरख्यासुराह
मू. (२७९)
अतट्टिय आया डाोणं च कम्म हिंगुं वा ।
तं भत्तपानपूर्व फांडण अन्नं व जं छुहइ ॥
26! 21
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org