________________
३९६
पिण्डनियुक्तिः मूलसूत्रं
संसक्तादिदोषाणामभिधानेऽपि यद्भ्योऽप्यत्र 'संसत्तणय दव्वेण लित्तहत्या य लित्तमत्ताय इत्याद्यभिधानं तदशेषदायक दो पाणामे कत्रो पदर्शनार्थमित्यदोषः । सम्प्रत्यं तेषामेव दायकानापवादमधिकृत्य वर्जनावर्जनविभागमाह
मू. (६२० )
एएस दायगाणं गहणं केसिंचि होइ भइयव्वं । केसिंची अग्गहणं तव्विवरीए भवे गहणं ।।
वृ. एतेषां बालादीनां दायकानां मध्ये केषाञ्चिन्मूलत आरभ्य पञ्चशितिसङ्ख्यानां ग्रहणं भजनीयं कदाचित्तथाविधं महत्प्रयोजनमुद्दिश्य कल्पते, शेषकालं नेति, तथा केषाञ्चिचत घटकायव्यग्रहस्तादीनां पञ्चदशानां हस्तादग्रहणं भिक्षायाः, 'तद्विषरीते तु' बालादिविपरीते तु दानर भवग्रहणं । सम्प्रति बालादीनां हस्तादिभक्षाग्रहणे ये दोषाः सम्भवन्ति ते दर्शनीयाः, तत्र प्रथमतो बालमधिकृत्य दोषानाह
मू. (६२१)
कब्वडिग अप्पाहण दिने अनन गहण पज्जनं । खंतिय मग्गणदिने उड्डाह पओस चारमडा ||
·
वृ. काचिदभिनवा श्राद्धिका श्रमणेभ्यो भिक्षां दद्या इति निजपुत्रिकाम अप्पाहिऊणं' तिसन्दिस्य भक्तं गृहीत्वा क्षेत्रं जगाम गतायां तस्यां कोऽपि साधुसङ्गाटको भिक्षार्थ पागतः . तया च बालिकया नरम तण्डुलादना वितीर्णः सोऽपि च सङ्घाटकमुख्यः साधुस्तां बालिकां मुग्धतरामगवत्य लाम्पटयता भया भूय उवाच - पुनर्देहि पुनर्देहीति, ततस्तया समस्तोऽप्योदनो दत्तः, ततएवमेव मुद्द्रघृतक्रदध्यादिकमपि, अपराह्णे च समागता जननी, उपविष्टा भोजनाय भणिता च निजपुत्रिका - देहि पुत्रि । मह्यमोदनमिति साऽवोचत् - दत्तः समस्तोऽप्योदनः साधवेः साऽब्रबीत्-शोभनं कृतवती. मुलान मं देहि, साप्राह- मुद्रा अपि साधवे सर्वे प्रदत्ताः एवं च यद्यत् किमपि सा चायते तत्सर्वं साधवे दत्तमिति ब्रवीति, ततः पर्यन्ते काञ्जिकमात्रमयात्त तदपि बालिका भणति साधवे दत्तमिति, ततः साऽभिनश्राद्धिका रुष्टा सती पुत्रिकामेपवदति- किमिति त्वया सर्व साधवे प्रदत्तं ?, सा ब्रूतेसाधूर्भूयो भूयोऽयाचतततोमया सर्वमदायि, ततः सा साधारूपरिकोपावेशमाविशन्तीसूरीणामन्तिकामगत, अचकथच्च सकलमपि साधुवृत्तान्तं, यथा भवदीयः साधुरित्थमित्यमत्पुत्रिकायाः सकाशाद्यचित्वायाचित्वा सर्वमोदिनादिकमानीतवानिति, एवं तस्यां महत्ता शब्देन कथपन्त्यां शब्दश्रवणतः प्रातिवेश्मिकमजनोऽन्योपि च परम्परया भूयान्मिलितो ज्ञातच सर्वैरपि साधुवृत्तान्तः ततो विदधति तेऽपि कोपावेशतः साधूनामर्णवादनूनममी साधुवेषविडम्बिनश्वारभटा इव लुण्टाका न साधुसत्ता इति, ततः प्रवचनावर्णवदापनादाय सूरिभिस्तस्याः सर्वजनस्य च समक्षं स साधुर्निर्भत्स्यपकरणं च सकलमागृह्य वसतेर्निष्काशितः, तत एवं तस्मिन्निष्काशितं श्राविकायाः कोपः शममगमत, ततः सूरीणां क्षमाश्रमणमादायोक्त वती - भगवन् । मा मनिमित्तमंत्र निष्कारयता, क्षमस्वकं मापराधमिति ततो भूयोऽपि यथावत्साधुः शिक्षित्वा प्रवेशितः । सूत्रं सुगम | नवरम उछाह ओस चारभडा' इति लोके उग्रहः ततो लोकस्य प्रदेषभावतश्रारभटा इव लुण्टका अमी न साधव इत्यवर्णवादः । यत एवं बालादिभक्षाग्रहणं दोषास्तती बालान्न ग्राह्यमिति । मू. (६२२)
थेरा गनतलाला कंपनहत्था पडिन्न वा देता ।
अपन च अचियत्तं एयगर वा उभयओ वा !!
वृ. अत्यन्तस्थविरो हिप्रायां गलल्लालां भवति नतोदेयमपि वस्तु लालया स्वरण्टितं भवतीति तद्ग्रहणं लोके जुगुप्सा, तथा कम्पमानहस्तो भवति ननां हस्तकम्पनवशाद्दयं वस्तु भूमौ निपतति तथा च षड्जीवनिकायविराधना, तथा स्वयं वा स्थविरो दन्निपतेत्, तथा च सति तस्य पीडा भूम्याश्रितषड़जीव
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org