________________
३८४
पिण्डनियुक्तिः-मूलसूत्र अप्रशस्ताच,तत्रप्रशस्ता-सम्यग्ज्ञानादिविषया, अप्रशस्ता शङ्कितादिदोषदुष्टमक्त पानादिविषया, साच 'दशपदा' वक्ष्यमाणशङ्कितादिभेदैर्दशप्रकारा। तत्र वानरयूथोदाहरणं रूपकत्रयेण भावयतिमू. (५५९) पडिसडियपंडुपत्तं वनसंडं दट्ट अन्नहिं पेसे।
जूहवई पडियरे जूहेण समं तहिं गच्छे । मू. (५६०)
सयमेवालोएडं जहवई तं वनं समतेन।
नालेन पियह पानीयं, नस निकारणां दही ॥ वृ. विशालश्रृङ्गो नाम पवंतः, तत्रेकस्मिन् वनखण्ड वानरयूथमभिरमते, अथ च तत्रैवपर्वते द्वितीयमपि वनखण्डंसर्वपुष्पफलसमृद्धंसमस्ति,परंतन्मध्यभागवर्तिनिहदेशिशुमारोऽवतिष्ठते.सयत्किमपिमगादिकं पानीयाय प्रविशति तस्सर्वमाकृष्य भक्षयति, अन्यदा च तद्वनखण्ड परिशटितपाण्डुपत्रमपगतपुष्पफलमवलोक्य यूथाधिपतिरन्यस्य वनखण्डस्य निर्वाहसमर्थस्य गवेषणाय वानरयुगलं प्रेषितवान. गवेषयित्वा चतेनयूथाधिपतनिवेदितम अस्तिवनखण्डममुकप्रदशेसर्वर्तुपुष्पफलपत्रसमृद्धमस्माकंनिर्वाहयोग्यं ततो यथाधिपतिःसहयूथेनतत्रगवतान,परिभावयितुं,चप्रवृत्तःसमन्तस्तद्वनखण्ड,ततोदृष्टस्तन्मध्येजलपरिपूर्णो हदः परंतत्रप्रविशन्ति श्वापदानांपदानि दृश्यन्ते, निर्गच्छन्ति,ततोयूथमाहूययूथाधिपतिरुवाच माऽत्रययं प्रविश्य विषय पानीयं, किन्तु तटस्थिता एव नालेन पिबथ, यता नेष हदो निष्कारणो-निरुपद्रवः, तथाहिमगादीनामत्र पदानि प्रविशन्ति दृश्यन्ते न निर्गच्छन्तीति, एवं चोक्ते यैस्तद्वचः कृतं ते वानराः स्वेच्छाविहारसुखभाजिनोजाताः,इतरेतुविनष्टाः। उक्ताद्रव्यगहणेषणा,सम्प्रतिभावग्रहणैषणावक्त व्या, तथा चाधिकारोऽप्रशस्तया, पिण्डदोषाणां वक्तुं प्रकान्तत्वात, सा चशङ्गितादिभेदादशप्रकारामू. (५६२) संकिय मक्खिय निक्खत्त पिहिय साहरिय दायगुम्मीसे।
अपरिणय लित्त छड्डिय एसणदोसा दस हवंति। व.शङ्कितं' सम्भाविताधाकर्मादिदोष प्रक्षिप्त सचित्तपृथिव्यादिनाऽवगण्डितं निक्षिप्त' सचित्तस्योपरि स्थापितं 'पिहितं' सचित्तेन स्थगित 'सह्यतम्' अन्यत्र क्षिप्त 'दायक' दायकदोषदुष्टम्, 'उन्मिश्रितं' पुष्पादिसम्मिश्रम 'अपरिणतम' अप्रासकीभृतंलिप्त, 'छर्दितं भूमावा वेडितं, एते दश एषणादोषा भवन्ति। म. (५६३) संकाए चउभंगो दोसुविगहणे य भुंजणे लग्गो।
संकियमावन्नो पणवीसा चरिमए सुद्धो॥ वृ. शङ्कायां' शाकिंत चतुर्भङ्गी' चत्वारो भङ्गाः सूत्रे च पुंस्तनिर्देश आर्षत्वात्, सा चेयं चतुर्भङ्गी-ग्रहण शङ्किता भाजने चंति प्रथमोभङ्ग गहण शकितानभाजन इति द्वितीयः, भोजने शङ्कितोनग्रहण इति तृतीयःन ग्रहणनभाजनइतिचतुर्थः अत्रदोषानाह- दासुर्वा'त्यादि,द्वयोरपिशङ्गितस्यग्रहणभोजनयारपियावर्त्ततयश्च 'ग्रहण यत्ति ग्रहमऽपित्त्या न भाजने तथा भाजन सामान ग्रहण स सर्वोऽपि लग्ना' दोषण सम्बन्द्रः कन दोषण?, इत्याह- संकियं' इत्यादि. षोडशा द्गमदोषनवषणादापरूपाणांपञ्चविंशतिदाषाणांमध्ये येन दोषण शङ्कितं सम्भावितमापन्नः वर्तते तेन दोषण सम्बद्धः, इदमुक्तं भवति यदाधाकर्मत्वेन शङ्गितं तद् गृह्यानो भुभानो वाऽऽधाकर्मदोषेण सम्बध्यते. यदि पुनरोद्दशिकत्वन तत आदेशिकेनेत्यादि, चरम चतुर्थभों पुनर्वर्तमानः शुद्धो, न केनापि दोषेण सम्बध्यते इत्यर्थः । इह पणवीसा' इत्युक्त। मू. (५६४) उम्गमदोसा सोलस आहाकम्माइ एसणादोषा।
नव मक्खियाइएए पणवीसा चरिमए सुद्धो॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org