________________
१०७
उद्देशकः-४, मूल - १२६, [भा. २२०९] पूर्वप्राप्तागीतार्थासमाप्ताश्चनिष्कारणंप्रास्थित्वा प्राप्तास्तदा असमाप्तानामल्यगीतार्थानामपिचतत् क्षेत्रपूर्व प्राप्तत्वान्नगीतार्थः समाप्तो पिचतस्य क्षेत्रस्य प्रभुनिष्कारणंस्थित्वा पश्चात्प्राप्तत्वात् । [भा.२२१०] समपत्तकारणेणंखेते वसहीएदोन्नवी लाभो ।
रायनिए होत्ति उग्गहो गीयत्थसमंमिदोहंपि ।। वृ-समंसमकमेककालंकारणेनपश्चाद्वाक्षेत्रेऽक्षेत्रेवावसतौवाप्राप्तयोईयोरपिलाभः साधारणः,। अत्र पुनर्यदि विशेषविवक्षा क्रियते, तदा यो रत्नाधिकस्तस्मिन्नवग्रहो भवति । यद्यपि नाम द्वयोरपि साधारणो लाभस्तथापि यथा संघाटकेन भिक्षां हिण्डबानयोरत्नाधिकस्य लाभो गण्यते, । एवमिहापि रत्नाधिकस्यावगृहः । अथैको गीतार्थः अपरोऽगीतार्थस्तत्र यदि रत्नाधिकोऽगीतार्थोऽवमरत्नाधिको गीतार्थस्ततोऽवमरत्नाधिकस्यावग्रहः ।अधद्वावपिसमंगीतार्थोततआहसमेगीतार्थेपरस्मिन् समकं च प्राप्ते द्वयोरपि साधारणोऽवग्रहः, । तदेवं द्विसंख्याकगणावच्छेदकसूत्रमिति भावितमेवं द्विसंख्याकाचार्योपाध्यायसूत्रमपिभावनीयमिदानीं बहुत्वसूत्राणि पिण्डसूत्रं चातिदेसत आह[भा.२२११] एमेवबहूणंपी पिंडे नरोवणहस्स उविभागो ।
किंकतिविहो कस्स कंमि व केवइयं वाभवे कालं ।। वृ-एवमेवबहूनामपि भिक्षुप्रभृतीनांसूत्राणिभावनीयानि, ।द्विकसूत्रापेक्षयाबहुत्वसूत्राणामर्थतो नानात्वाभावात । पिण्डे पिण्डक सूत्रस्यापिस एवार्थो नवरात्रावग्रहस्य विभागो वक्ताव्यस्तमेवाहकिं कतिविधः तस्य वा कस्मिन् वा कियन्तुंवाकालं भवत्यवग्रहः । तत्र किमित्याद्यद्वारख्यानार्थमाह[भा.२२१२] किंउग्गहोत्तिभणिए, उगहोउ होत्तिचितादी ।
एकेक्को पंचविहो देविंदानी मुणेयव्वे ।। वृ- किमवग्रह इति भणिते पृष्टे सूरिराह-त्रिविधो भवत्यवग्रहश्चित्तादिः सचित्तोऽचित्तो मिश्रश्च । पुनरेकैकः कतिविध इति प्रश्नमुप जीव्याह एकैकः पंचविधः पंच देवेंद्रादि देवेंद्रावग्रहो राजावग्रहो मांडलिकावग्रहः शय्यातरावग्रहः साधर्मिकावग्रहश्च । ।गतं कतिविधद्वारमिदानीं कस्य नभवतीति[भा.२२१३] कस्स पुन उगहोत्ती परपासंडीण उगहोनत्थि ।
तिण्ही सन्नेसंजति अगीते गीतएक्केवा ।। वृ- कस्य पुनरवग्रहो भवतीति शिष्यप्रश्रामाशंक्योच्यते, परपाषण्डिनामवग्रहो नास्ति, । ये च निण्हवा ये ऽवसन्ना याश्च संयत्यो गीतार्थैरपरिगृहीता येचागीतार्था गीतार्थानिश्रामनुपपन्नाश्च निष्कारणमेवैकाकी गीतार्थ एतेषां सर्वेषामप्यवग्रहो नास्ति, एतदेव सुव्यक्तमाह- . [भा.२२१४] उसन्नाणबहूणव गीतमगीताण उगहोनत्थि ।
सच्छंदियगीयाणं असमत्तअनीसगीए वि ।। वृ- अवसन्नानां बहूनामपि गीतार्थानां चावग्रहो नास्ति । सच्छंदियगीयाणयत्ति ये गीतार्था अपि स्वच्छन्दिकाः स्वच्छन्दतयैव एकाकिनो विहरन्ति, तेषामपि नास्त्यवग्रह, 1 तथा ये असमाप्ता असमाप्तकल्पाः यस्य चसमुदायस्यन विद्यतेगीतोगीतार्थ ईशस्तेषामपिनास्त्यवग्रहः ।। [भा.२२१५] एवंतासावेक्खे निरवेक्खाणंपि उगहोनत्थि ।
मुत्तूणअहालंदेतत्थ विजेगच्छपडिवबद्धा ।। वृ- एवं तावत्सापेक्षे जातावेकवचनं । सापेक्षिणामुक्तं सापेक्षानामस्थविराकल्पिकाः निरपेक्षा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org