________________
५४०
व्यवहार - छेदसूत्रम् - २ - १० / २८४
भा. [४६७०]
कम्ममसंखेज्जभवं खवेइ अनुसमयमेव आनत्तो ।
अन्नरयम्मि जोगे सज्झायम्मी विसेसेन ॥
वृ. कर्म ज्ञानावरणीयादिकमसंख्येयभवोपार्जितमन्यतरकेऽपि योगे प्रतिलेखनादावायुक्तो अनुसमयमेव क्षपयति, विशेषतः स्वाध्याये आयुक्तः ।
भा. [४६७१]
आयारमादियाणं अंगाणं जाव दिट्ठिवातो उ। एसविही विपणे ओ सव्वेसि आनुपुव्वीए ॥
वृ. आचारादिकानामङ्गानां यावत् दृष्टिवादो दृष्टिवादपर्यन्तानां सर्वेषामानुपूर्व्या एषोऽनन्तरोदितो विधिर्विज्ञेयः । पात्रस्योचिते काले यदुचितमङ्गं तद्दातव्यं, न शेषमित्यर्थः ॥
मू. ( २८५ ) दसविहे वेयावच्चे पत्नत्ते । तं जहा- आयरियवेयावच्चे। उवज्झायवेयावच्चे, थेरवेयावच्चे तवस्सि वेयावच्चे, सेहवेयावच्चे, गिलाणवेयावच्चे, साहम्मियवेयावच्चे, कुलवेयावच्चे, गणवेयावच्चे, संघवेयावच्चे। आयरियवेयावच्चे करेमाणे समणे निग्गंथे महानिज्जरे महापज्जवसाणे भवति ।
भा. [४६७२]
वृ.अस्याक्षरगमनिका नवरं वैयावृत्त्यं त्रयोदशभिः पदैस्तान्यग्रे वक्ष्यन्ते । तथा महानिर्जर: प्रतिसमयमनन्त्यनन्तकर्म परमाणुनिर्जरणात् महापर्यवसानसिद्धिगमनात्॥ दसविह वेयावच्चं इमं समासेण होइ विन्नेयं । आयरियउवज्झाए थेरे य तवस्सि सेहे य ॥ अतरंतकुलगणे या संघे साहम्मि वेज्जवच्चे य । एतेसिं तु दसहं कायवं तेरसपएहिं ॥
भा. [४६७३ ]
वृ. दशविधमिदं वक्ष्यमाणं समासेन विज्ञेयं । तद्यथा - आचार्यस्य उपाध्यायस्य स्थविरस्य तपस्विनः शैक्षकस्य अतरनू ग्लानस्तस्य संघस्य साधर्मिकवैयावृत्त्यं गाथायां सप्तमी सर्वत्र प्रतिपत्तव्या; एतेषां त्वाचार्यादीनां दशानामपि यथा योगं त्रयोदशभिः पदैर्वैयावृत्त्यं कर्तव्यं तान्येव त्रयोदशपदान्याह
भा. [४६७४] भत्ते पाने सयनासने य पडिलेहण पायमच्छिमद्धाणे ।
राया तेनं दंडग्गहे य गेलन्नमत्ते य।।
वृ. भक्तेन भक्तानयनेन वैयावृत्त्यं कर्तव्यं ?, १ पानीयेन पानीयानयनेन २, शयनेन शय्या संस्तारकेन ३ आसनेन आसनप्रदानेन ४ प्रतिलेखनेन क्षेत्रस्योपर्धर्वा प्रत्युपेक्षणेनापि । पाएति पादप्रमार्जनेन यदि वा औषधपानेन अक्ष्णि अक्षिरोगिणो भेषजप्रदानेन ७ । अध्वनि अध्वनं प्रपन्नानामुपग्रहेण ८ राजद्विष्टे निस्तारणेन ९ । तेनत्ति शरीरस्तेनेभ्यश्च संरक्षणेन १० । तथा विचारादिभ्य आगतानां दण्डग्रहणात् ॥, ग्लानत्वे जाग्रतो यत् योग्यं तत्सम्पादनेन १२ । मत्तेयत्ति मातृकत्रिकढौकनेन १३ । एतानि त्रयोदशपदानि ।।
भा. [४६७५ ] ज जस्स होइ लद्धी तं तु न हावेइ संतविरयम्मि ।
एयाणुत्तत्थाणी उपायं किंचित्थ वुच्छामि ॥
वृ. या यस्य भवति लब्धिः स तां सति वीर्ये पराक्रमे न हापयेदेति । ख्यापनार्थं त्रयोदशपदान्युपात्तानि । एतानि चोक्तार्थानि सुप्रतीतानि तथापि किचिदत्र विनेयजनानुग्रहाय वक्ष्यामि ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org