Page Text
________________
५२८
व्यवहार - छेदसूत्रम् - २ - १० / २६४ स्त्रिधेत्यनेन प्रक्रमेण समापिततमित्येष सूत्रसम्बन्धः । सम्प्रत्यस्य व्याख्या - तिस्रः स्थविराणां भूमयः प्रज्ञप्ता: भूमिरिति स्थानमिति अवस्थारूपकाल इति त्रयो ऽपि शब्दा एकार्थाः । उक्तं च भूमिति वा रट्टाजत्ति वा थेरकालोत्ति वा एगट्ठमिति ।
भा. [४५९५ ]
तिविहम्मिय थेरम्मी परूवणा जा जहिं सए द्वाणे ।
अनुकंपसुए पूआ परियाए वंदनादीणि ।।
वृ. त्रिविधस्थविरे त्रिविधस्थविरविषये या यंत्र स्वके स्थाने प्ररूपणा सा सूत्रतः कर्तव्या 1 तद्यथा- पष्टिर्वर्षजातो जातिस्थविर: स्थानसमवायधरः श्रुतस्थविर: विंशतिवर्षपर्याय: पर्यास्थविरस्तथा जातिस्थावरस्यानुकम्पा कर्तव्या । श्रुते श्रुतिस्थविरस्य पूजा पर्याये पर्यायस्थविरस्य वन्दनादीनि साम्प्रतमेतान्येव त्रीणि कर्तव्यानि विस्तरेणाह
भा.[४५९६ ]
भा. [४५९७]
आहारोवहि सेज्जा संथारो खेत्तसंक्रमे । किति छंदानुवत्तीहिं नु वत्तंति थरेगं ॥ उट्ठाणासनदानादी जोग्गाहार पसंसणा । नीया सेज्जाएनिदेसवत्तितो पूएइ संधुयं ॥ उद्वाणं वंदनं चेव गहणं दंडगस्स य । परियाय थेरगस्स करेंति अगुरोवि ॥
भा. [४५९८ ]
वृ. जातिस्थविरस्य कालस्वभावानुमत आहारो दातव्यः । उपधिर्यावता संस्तरति तावत्प्रमानः शय्या वसतिः। सा ऋतुक्षमा दातव्या संस्तरको मृदुकः क्षेत्रसंक्रमे क्षेत्रान्तरे संक्रामयितव्ये तस्योपधिमन्ये वहन्ति । पानीयेन चानुकम्पते । उक्ता जातिस्थविरस्यानुकम्पा, श्रुतस्थविरस्य पूजामाह- किइ इत्यादि कृतिच्छदोनृवृत्तिभ्यां स्थविरं श्रुतस्थविरमनुवर्तयन्ति । किमुक्तं भवति ? श्रुतस्थविरस्य कृतिकर्मवन्दनकं दातव्यं, च्छन्दतश्च तस्यानुवर्तनीयम् । तथा उट्ठाणत्ति आगतस्याभ्युत्थानं कर्तव्यं, आसनप्रदानामादिशब्दात्, पादप्रमार्जनादिपरिग्रहः, । तथा योग्याहारोपनयं समक्षं परोक्षत्वात्प्रशंसना गुणकीर्तन, तथा तत्समक्षनीचशय्यायामवस्थातव्यम् । निर्देशवर्तिकत्वमेवं श्रुतं श्रुतस्थविरं पूजयेत् । तथा पर्यायस्थविरस्यागुरोरप्यप्रव्राजकस्यप्यवाचनाचार्यस्यापि आगच्छत उत्थानं (कुर्वन्ति) कुर्वीथाः । वन्दनकं च क्षमाश्रमणतो दण्डकस्य च ग्रहणमिति ।
मू. (२६५ )ततो सेहभुमीओ पन्नत्ताओ तं जहा-सत्तराइंदिया चउमासिया छम्मासिया, छम्मासिया य उक्कोसिया चाउम्मासिया मज्झमिया सत्तराइंदिया जहन्ना ।
भा. [४५९९]
तुल्ला भूमिसंखाविया च द्वावेंति ते इमे हुंति ।
पडिवक्खतो व सुतं परीयाए दीहहस्से य ॥
वृ. तुल्या भूमीसंख्या शैक्षिणकाणामिति कृत्वा अथवा पूर्वसूत्रे स्थविरा उक्ताः । ते च स्वयं स्थित्वा अन्थान् स्थापयन्ति । ते चाप्येवं स्थाप्यामाना इमे वक्ष्यमाना भवन्तीति तत्प्रतिपादनार्थमिदं सूत्रमथवा प्रतिपक्षत इद सूत्रपातितं । तद्यथा- पूर्वसूत्रे स्थविरास्तेषां च प्रतिपक्षाः शैक्षा यदि वा स्थविराणां दीर्घः पर्यायः शैक्षकाणां शैक्षकत्वेन ह्रस्व इति स्थविरसूत्रानन्तरं शैक्षकसूत्रम् । अस्याक्षरगमनिका प्राग्वत् । सम्प्रति शैक्षकाणां यद्वक्तव्यं तत्संसूचनाय द्वारगाथामाहभा. [४६०० ] सेहस्स तन्निभूमीतो दुविहा परिणामगा दुवे जम्मा ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003372 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 36 Vyavahar ChhedSutra 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1046 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 36, & agam_vyavahara |
| File Size | 21 MB |