________________
१६२
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् - १
तमेवमेव याच्ञाभिरुद्वेजयन्तीति, ततश्च धर्मं प्रति वप्रतिपद्येत । यद्वा "ओभावण' "त्ति अपभ्राजना भवेत् । इयमत्र भावना तस्य श्रावकस्य कदाचिद् वस्त्राणि न भवेयुः ततो मिथ्यादृष्टयो ब्रचीरन्अहो ! अमीषां प्रतिबोधप्रसादः, यद् एतद्योग्यान्येतदीयोपासकानां वस्त्राणि न सम्पद्यन्ते; लोको वा ब्रूयात् यद्येतेषां स्वकीया अपि श्रावका न प्रयच्छन्ति तदाऽन्यः को नाम दास्यति ? इति । ततः श्रावकं नावभाषेत ॥
[भा. ६२२]
दाउं व उड्डरुस्से, फासुव्वरियं तु सो सयं देइ । भावियकुल ओभासण, नीणिइ कस्सेअ किं आसी ।।
वृश्रावको लोकलज्जया तदानीं दत्त्वा वा “उड्डरुस्से "त्ति प्रद्वेषं यायात्-किमेतैरेतदपि न ज्ञातं श्रावकस्य यद् वस्त्रादि स्वाधीनं तदयाचितमेव ददाति ? किं तेन याचितेन ? अतः परं न गच्छाम्यमीषां सकाशमिति । यत एते दोषास्ततः श्रावकं नावभाषेतेति पूर्वगाथाया अन्त्यपदेन सम्बन्धः । यस्मादुपासकस्यैषा सामाचारी यत् 'प्राशुकम्' एषणीयम् 'उद्वरितम्' अधिकं वस्त्रं तत् ' स्वयमेव' अयाचितोऽपि निमन्त्रय ददाति । तेन तं मुक्त्वा यान्यन्यानि भावितानि साधुसंसर्गवासितानि सम्यक्त्वाद्यव्युत्पन्नमतीनि यथाभद्रकाणि कुलानि तेष्वेवावभाषणं कर्त्तव्यम् । कथम् ? इति चेद् उच्यते तत्र यः प्रमाणभूतः पुरुषस्तं धर्मलाभयित्वा ब्रुवते - श्रावक ! साधवस्तव सकाशमागताः सन्ति, प्रयोजनस्माकमीद्दशैर्वस्त्रैरिति । यदि पुनः 'धन्यस्त्वम्, श्लाध्यं ते जन्म जीवितम्, अनर्घ्य सुपात्राय वस्त्रपात्रादिदानम्' इति तद्गुणविकत्थन-वस्त्रदानफलोत्कीर्त्तनादि करोति तदा मासलघु । ततः स याच्यमान एवं ब्रूयात्- 'अहो ! मे धन्यता यस्य गृहाङ्गणं जङ्गमा इव कल्पपादपा अमी भगवन्तः स्वपादपल्लवैः पवित्रितवन्तः' इत्यभिधाय स्वयमन्येन वा गृहमध्याद् वस्त्रमानयेद् आनाययेद्वा । ततस्तस्मिन् 'नीणिइ' त्ति आनीते पृच्छयते - कस्यैतद् वस्त्रम् ? किंवा आसीत् ? उपलक्षणत्वात् किं भविष्यति ? क च स्थापितमासीत् ? । यदि 'कस्यैतद् ? ' इति न पृच्छन्ति तद मासिकम् ॥ अथ को दोषो यद्येवं न परिपृच्छयते ? उच्यते
[भा. ६२३] कास तऽ पुच्छियम्भी, उग्गम-पक्खेवगाइणो दोसा ! किं आसऽ पुच्छियम्मी, पच्छाकम्मं पवहणं व ।।
वृ- 'कस्य सम्बन्धि ?' 'इति' एवमपृष्टे उद्गमदोषाः प्रक्षेपकादयश्च दोषा भवेयुः, आदिग्रहणानिक्षेपकपरिग्रहः । किमासीद् ?' इत्यपृष्टे पश्चात्कर्मदोषः प्रवहणदोषो वा सम्भवेत् । एतच्चोत्तरत्र भावयिष्यते ॥ अथ 'कस्य' इति पृच्छायामविधीयमानायां कथमुद्गमदोषा भवेयुः ? उच्यते
[भा. ६२४] कीस न नहिह तुब्मे, तुब्भट्ट कथं व कीय- धोयाई । अएण व तुम्मट्ठा, ठवियं गेहे न गिण्हह से ||
'कस्येदम् ? ' इति पृष्टः कोऽपि ब्रूयात् कस्मान्न ज्ञास्यथ यूयम् ? ज्ञास्यथै, तथाप्यस्मान् पृच्छ्थ, पृच्छतां च कथयामः युष्मदर्थमेव कृतमेतद् वस्त्रम्, वाशब्द उत्तरापेक्षया विकल्पार्थः, युष्मदर्षमेव क्रीतं धीतम्, आदिशब्दाद् धूपित-वासितादिपरिग्रहः । अमुकेन वा युष्मदर्थमस्मद्गृहे I स्थापितम्, यतः 'से' तस्यामुकस्य गेहे न गृह्णीथ यूयमिति ॥ अथ यदुक्तं "तुब्भट्ठ कयं " ति तत्र मूलगुणकृतं वा स्यादुत्तरगुणकृतं वा । अथ के मूलगुणाः ? के चोत्तरगुणाः ? इत्याह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org