________________
निशीथ-छेदसूत्रम् -१ वतिरित्तं दब्वचरणं तिविहं । गतिचरणं १ भक्खणाचरणं २ आचरणाचरणं च ३, तत्थ गतिचरणं रहेण चरति, पाएहिं चरति एकमाइ गतिचरणं भन्नति, भक्खणाचरणं नाम मोदए चरति देवदत्तो, तणाणि य गावो चरंति । आचरणाचरणं नाम चरगादीणं, अहवा तेसि पि जो आहारादिनिमित्तंतवंचरतितंदव्यचरणं। लोउत्तरेवि उदाइमारगपभिऊणंदव्वचरणं । खेत्तचरणं जत्तियं खेत्तं चरतिगच्छति-इत्यर्थः अहवासालिखेत्तंचरति गोणो।कालेयजो जत्तिएण कालेण गच्छति भुंजति वा । भावे दुविहं । आगमतो नोआगमओ य । आगमओ जाणए उवउत्ते। नो-आगमओ तिविहं-गतिचरणं १ भक्खणाचरणं २ गुणचरणं ३ । तत्थ गतिभावचरणं जं इरियादि समिओ चरति गच्छति । भक्खणे जो बायालीसदोसपरिसुद्धं वीतंगालं विगयधूम कारणे आहारेति एवं आहारभावचरणं । गुणचरणं दुविधं पसत्थं अप्पसत्थं च । अप्पसत्थं मिच्छत्तअन्नाणुवहयमतीताजं अन्नउस्थिया धम्म उवचरंति मोक्खत्थं पि । किं पुन नियाणोपहता । लोउत्तरे पि नियाणोवहया अप्पसत्थं तवं उपचरंति । पसत्थं तु निजराहेउं । भणियं - चरणं । ब्रह्मचरणं च व्याख्यातं ।
अस्तयोर्ब्रह्मचरणयोरुत्पत्तिनिमित्तं साधनार्थं वा शस्त्रपरीज्ञादीनि उपधानश्रुतावसानानि नवाध्ययनान्यभिहितानि, जम्हा नव एतानि बंभचेराणि तम्हा “नवबंभचेरमतिओ" इमोत्ति, जह मिम्मओ घडो, तंतुमओ पडो, एवं नववंभचेरमतिओ आयारो। सोय अज्झयणसंखाणेण नवज्झयणो पयपरिमाणेण "अट्ठारसपयसहस्सिओ वेओ" । अट्ठय दस य अट्ठारसत्ति संखा। पय इति पयं । तंच अत्थपरिच्छेयवायग पयं भवति | सहस्सं ति गणिताभिन्नाणेण चउत्थं ठाणं भवति जा संखं एगं दहं सयं सहस्सं ति । स एवायारो अवारसपयसहस्सिओ वेओ भवति। कहं ? विद् ज्ञाने, अस्य घातोः घञ् प्रत्ययान्तस्य वेद इति रूपं भवति, अतस्तं विदंति, तेन विदंति, तंमि वा विदंति इति वेदो भवति ।
- -:पीठिका-द्वार-१-“आचारः" :सीसो भणति-"किमेत्तियमायारो उत अन्नं पि से अस्थि किंचि?" अतो भन्नति
“हवइय सपंचचूलो"। "हवइत्ति' भवतित्तिभणितं होति। "च" सद्दोचूलाणुकरिसणे "सहे" ति युक्तः । “पंच" इति संखावायगोसद्दो । “चूला" इति चूल त्ति वा अग्गंति वा सिहरं ति वा एगटुं। सा य छव्विहा-जहा दसवेयालिए भणिया तहाभाणियव्वा । ताओ य पुण आओ पंच-चूलाओपिंडेसणादिजावोग्गहपडिमा ताव पढमा चूला, १ बितिया सत्तिक्कगा, २ तइया भावना, ३ चउत्था विमीत्ती, ४ पंचमी आयारपक्कप्पो । ५ एताहिं पंचहिं चूलाहिं सहिओ आयारो
"बहु'' भवति नवअज्झयणेहिं । "बहुतरो" भवति “पयग्गेणं" ति अट्ठारसपयग्गसहस्सेहिंतो पंचचूलापएहिं सहितो पयग्गेणं बहुतरोभवतिति।अहवा नवज्झयण--पढमचूलासहिता बहू भवंति । अट्ठारसपयसहस्सा पढमचूलापदेहिं सहिता बहुतरा पयग्गेण भवंति । एवं क्रमवृद्ध्या नेयं-जाव-पंचमी चूला । अहवा सपंचचूलो सुत्तपयग्गेण मूलगंथाओ बहु भवति । अत्थपयग्गेण बहुतरो भवति अहवा “बहुबहुतर' पदेहिं सेसपदा सूतिता भवंति । ते य इमे बहुतम-बहुतरतम-बहुबहुतरतम इति । अओ भन्नति-नवबंभचेरमइओ आयारो अट्ठारसपयसहस्सिओ पढमचूलज्झयणसुत्तत्थपदेहि जुत्तो बहू भवति। पढमचूलासहितो मूलग्रंथो For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International