________________
९०
आतुरप्रत्याख्यान-प्रकिर्णकसूत्रम् ५६
यू. (५६)
बाहिर जोगविरहिओ अब्भितरझाणजोगमल्लीणो । जह तंमि देसकाले अमूढसन्नो चयइ देहं ॥
कथं मोक्षमार्गे जीव कर्तव्य इत्याह-' बहि०' बाह्ययोगैर्बाह्यसंबंधैर्गच्छोपकरणादिभिविरहितो वियुक्ताः अभ्यंतरध्यानयोग्य जिनसाधुगुण कित्तण इत्यादि रूपं अथआश्रित स्वधा कर्तव्य इत्याध्याहारः यथा तस्मिन् देशकाले तस्मिन्नवसरे मूढ सज्ञं अविगत चेतनस्त्यजंति देहं ।। पू. (५७) हंतूण रादोसं छित्तूणय अट्ठकम्मसंघायं । जम्मणमरणऽ रहट्टं भित्तूण भवा विमुच्चिहिसि ।।
एवं च वच्छतव देहत्यागिनः किं भावीत्याह । 'हंतू'० भित्वाऽष्टकर्म संकलिका श्रृंखलां जन्ममरणरहट्टे भविनो जीवाः कर्मराशि प्रतिबंधा बलीवर्दवत् सततं परिभ्रमति । तत्रापि ये केचनापि प्रमत्ता संतः पर्यटंति तीव्र दुःखानि सहति । ये पुनरप्रमत्ता भ्रमंति । ते गुरुदेशना मोचिता संतोषं बंधरहिता सर्वांग मोक्षकरां सुगतिं प्राप्नुवंतमेवं भूतं जन्ममरणा रहङ्कंच्छित्वा संसारात् मोक्षत्वं ॥
मू. (५८) एयं संव्वएसं जिनदिट्ठे सद्दहामि तिविहेणं । तसथावरखेमकरं पारं निव्वाणमग्गस्स ||
वृ. एवं गुरुपकृते क्षपको वदति एवं एवं एतं वा सर्वमुपदेशं जिनदृष्टं श्रद्धो । त्रिविधेनमनोवाक्कायेन कथंभूतमुपदेशं त्रसस्थावर क्षेमकरं सर्वजीवकल्याणकारि पुनः कथंभूतं पारंपरतीरं कस्य निर्वण मार्गस्य मोक्षपथस्येत्यर्थः ॥
मू. (५९)
न हु तम्मि देसकाले सक्को बारसविहो सुयक्खंधो।
सव्वो अनुचिंतेउं धणियंपि समत्यचित्तेणं ॥
वृ. अविरहितगुणश्रुत चिंतनात् भवंति तदाह - न हु० नैक्तस्मिन् देशकाल पर्यंत समये शिथिली भव सुबंधनेषु स्खलति जिह्वाबले अपत्यांयांश्रुत शक्ति, । शक्यः शकनीयौ द्वादशविधौ द्वादश प्रकारः श्रुतस्कंधः सर्वानिरविशेषः अनुचिंतयितुं धणियमित्यर्थमपि समर्थयित्वेन दृढश्रुत शक्तिनापि ॥
पू. (६०)
एगंमिवि जम्मि पए संवेगं वीयरायमग्गमि ।
गच्छइ नरो अभिक्खं तं मरणं तेण मरियव्वं ॥
वृ. अत एकस्मिन्नापि यस्मिन्पदेस्थाने एक गाथा एक पदरूपे अधीते सति वीतराग मार्गे संवेगं मोक्षाभिलाषरूपं गच्छति प्राप्नोति नरो मनुष्यो । भीक्ष्णं तन् मरणात् संवेग प्राप्तिरूपं तेन पदेन हेतुना मर्तव्य मित्यर्थः ॥
मू. (६१)
Jain Education International
ता एपि सिलोगं जो पुरिसो मरणदेसकालम्मि । आराहणोवउत्तो चिंतंतो राहगो होइ ॥
वृ. ततः किमित्याह । ता एण० । तस्मात् ततो एकमपि श्लोकं च परमेष्टि नमस्कार स्मरणरूपं यः पुमान् मरणकाले आराधनोपयुक्तः सन् चिंतयति सर्वं चिंतयन् स्म तूनाराधको भवति ॥
मू. (६२)
आराहणोवउत्ती कालं काऊण सुविहिओ सम्मं । उक्कोसं तिन्नि भवे गंतूणं लहइ निव्वाणं ॥
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org