________________
--
५२४
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्ति-उपाङ्गसूत्रम् ७/३४४ लयमालुञ्जलसिरिधराणं पउमुप्पलसगलसुरभिमालाविभूसिआणं वइरखुराणं विविहविक्खुराणं फालिआभयदंताणंतवणिजजीहाणंतवणिजतालुआमंतवणिजजोत्तगसुजोइआणं कामगमाणं पीइगमाणं मणोगमाणं मनोरमाणं अमिअगईणं अभिअबलवीरिअपुरिसक्कारपरक्कमाणं महया. गज्जअगंभीररवेणं महुरेणं मणहरेणं पूरेता अंबरं दिसाओ अ सभयंता चत्तारि देवसाहस्सीओ वसहरूवधारीणं देवाणं पद्यस्थिमिल्लं बाहं रिवहतित्ति।
चंदविमाणस्स णं उत्तरेणं सेआणं सुभगाणं सुप्पमाणं तरमल्लिहायणाणं हरिमेलमउलमल्लिअच्छाणं चंचुचिअललिअलिअचलचवलचंचलगईणंलंघणवग्गणधावणधोरणतिवइजइणसिखिअगईणं ललंतलामगललायवरभूसणाणं सत्रयपासाणं संगयपासाणंसुजायपासाणं पीवरवट्टिअसुसंठिअकडीणं ओलंबपलंबलक्खणपमाणजुत्तरमणिजवालपुच्छाणं तणुसहुमसुजायणिद्धलोमच्छविहराणं मिउविसयसुहमलक्खणपसत्थविच्छिण्केसरबालिहराणं ललंतथासगललाडवरभूसणाणं मुहमंडगओचूलगचामरथासगपरिमण्डिअकडीणंतवणिजकुराणंतवणिजजीहाणं तवणिजातालआणं तवणिजजोत्तगसुजोइआशंकामगमाणंजावमनोरमाणंअभिअगईणं अमिअबलवीरिअपुरिसकारपरकमाणे महयाहयहेसिअकिलकिलाइअरवेणंमणहरेणंपूरेता अंबरं दिसाओ असोभयंता चत्तारि देवसाहस्सीओ हयस्वधारीणं देवाणं उत्तरिलं बाहं परिवहंतित्ति । गाहा
वृ.चन्द्रविमानं भदन्त! कति देवसहस्रणि परिवहन्ति?, गौतम! षोडश देवसहस्राणि परिवहन्ति, एकैकस्यां दिशि चतुश्चतुःसहस्राणां सद्भावात, इयमत्र भावना-इह चन्द्रादीनां विमानानि तथा जगत्स्वभावात् निरालम्बनानि वहमानान्यवतिष्ठन्ते, केवलं ये आभियोगिका देवास्ते तथाविधनामकर्मोदयवशात् समानजातीयानां हीनजातीयाना वा देवानां निजमहिमातिशयदर्शनार्थमात्मानं बहुमन्यमानाः प्रमोदभृतः सततवहनशीलेषु विमानेष्वधः स्थित्वा २ केचित् सिंहरूपाणि केचिद् कजरूपाणि केचिदृषभरूपाणि केचितुरङ्गमरूपाणि कृत्वा तानि विमानानि वहन्ति, नचैतदनुपपन्नं, तथाहि यथेह कोऽपितथाविधाभियोग्यनामकर्मोपभोगभागी दासोऽन्येषांसमानजातीयानांहीनजातीयानांवा पूर्वपरिचितानामेवमहंनायकस्यास्य सुप्रसिद्धस्य सम्मतइतनिजमाहास्यातिशयदर्शनार्थसर्वमपिस्वोचितं कर्म प्रमुदितः करोति तथाआभियोगिका अपि देवास्तथाविधाभि- योग्यनामकर्मोपभोगभाजः समानजातीयानां हीनजातीयानां वा देवानामन्येषामेवं वयं समृद्धा यत्सकललोकप्रसिद्धानां चन्द्रादीनां विमानानि वहाम इत्येवं निजमाहत्म्यातिशयदर्शनार्थमात्मानं बहुमन्यमाना उक्तप्रकारेण चन्द्रादिविमानानि वहन्तीति ।
___ अथैषामेवषोडशसहस्राणां व्यक्तिमाह-'चन्दविमाण'इत्यादि, चन्द्रविमानस्य पूर्वस्यांयद्यपिजङ्गमस्वभावेन ज्योतिष्काणां सूर्योदयाङ्कितैव पूर्वानसंभवति चारानुसारेणपंरापरदिकपरावर्तसम्भवात्तथापि जिगमिषितदिशंगच्छतोऽभिमुखा दिक् पूर्वेति व्यवहियते, यथा क्षुतदिक्, सिंहरूपधारिणां देवानांचत्वारि सहस्राणिपौरस्त्यांबाहां-पूर्वपार्श्ववहन्तीति सम्बन्धः, तेषामेव विशेषायाह-सेआण'मित्यादि, श्वेतानां अश्वेतवर्णानांतथा सुभगानां -सौभाग्यवतांजनप्रियाणामित्यर्थः, तथा सुप्रभाणां-सुष्टु-शोभना प्रभा-दीप्तिर्येषांतेतथातेषां, तथा शङ्कतलं-शंखमध्यभागो विमलनिर्मलः अत्यन्तनिर्मलो यो दधिधनः-स्त्यानीकृतं दधि गोक्षीरफेनः प्रसिद्धः, रजतनिकरो-रूप्यराशिस्तेषामिव प्रकाश:-तेजःप्रसारो येषा ते तथा तेषा तथा स्थिरौ-दृढौ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org