________________
२५८
सूर्यप्रज्ञप्तिउपाङ्गसूत्रम् १४/-११० मू. (११०) ता कता ते दोसिण बहू आहितेति वदेजा?, ता दोसिणापक्खे णं दोसिणा बहूआहितेति वदेज्जा, ता कहते दोसिणापक्खे दोसिणा बहू आहितेतित वदेज्जा?, ता अंधकारपक्खओणं दोसिणा बहू आहियाति वदेजा, ता कहं तेअंधकारपक्खातो दोसिणापखे दोसिणा बहू आहिताति वदेज्जा? ता अंधकारपक्खातो णं दोसिणापक्खं अयमाणे चंदे चत्तारि बायाले मुहुत्तसते छत्तालीसं च बावडिभागे मुहत्तस्स जाइं चंदे विरजति, तं०
पढमाए पढमं भागं बिदियाए बिदियं भागं जाव पन्नरसीए पन्नरसं भागं, एवं खलु अंधकारपक्खतो दोसिणापक्खे दोसिणा बहू आहि- तातिवदेजा, ता केवतिया णं दोसिणापक्खे दोसिणा बहू आहिताति वदेजा ?, ता परित्ता असंखेजा भागा। ता कता ते अंधकारे बहू आहितेति वदेज्जा ?, ता अंधयारपक्खे गं बहू अंधकारे आहिताति वदेजा, ता कहं ते अंधकारपक्खे अंधकारे बहूआहिताति वदेजा?, तादोसिणापक्खातोअंध-कारपक्खे अंधकारे बहू आहितेति वदेजा, ता कहं ते दोसिणापक्खातो अंधकारपक्खे अंधकारे बहू आहिताति वदेजा?
तादोसिणापक्खातोणं अंधकारपक्खं अयमाणे चंदे चत्तारिबाताले मुहत्तसते बायालीसं च बावट्ठिभागे मुहत्तस्स जाई चंदे रजति, तं०-पढमाए पढम भागं बिदियाए बिदियं भागंजाव पन्नरसीए पन्नरसमं भागं, एवं खलु दोसिणापक्खातो अंधकारपक्खे अंधकारे बहू आहिताति वदेजा, ता केवतिएणं अंधकारपस्खे अंधकारे बहू आहियाति वदेजा? परित्ता असंखेजा भागा
वृ. 'ता कया ते दोसिणा' इत्यादि, ता इति पूर्ववत् ‘कदा कस्मिन् काले भगवन् ! त्वया ज्योत्स्ना प्रभूता आख्याता इति वदेत् ?, भगवानाह-'ता दोसिणेत्यादि, ता इति पूर्ववत्, ज्योत्स्नापक्षे ज्योत्स्नाबहुराख्याता इति वदेत्, ‘ता कहते'इत्यादि, ता इति प्राग्वत्, कथं?-केन प्रकारेण भगवन् ! त्वया ज्योत्स्ना बहुराख्याता इति वदेत् ?, भगवानाह-'ता अंधकारे त्यादि, सुगमं, पुनरपि 'ता कहं ते'इत्यादि प्रश्नसूत्रं निगदसिद्धं, निर्वचनमाह
_ 'ताअंधकारपक्खातो'इत्यादि, सुगमं,पुनरपि ताकहते इत्यादिप्रश्नसूत्रं, निर्वचनमाह'ता अंधकारपक्खाओ' इत्यादि, ताइतिपूर्ववत्, अन्धकारपक्षात्ज्योत्स्नापक्षमयमानश्चन्द्रश्चत्वारि मुहूर्त्तशतानि द्वाचत्वारिंशानि-द्विचत्वारिंशदधिकानि षट्चत्वारिंशतं च द्वाषष्टिभागान् मुहूर्तसङ्ख्यागणितभावना प्राग्वत्कर्तव्या, कथमनावृतो भवतीत्यत आह-तद्यथा-प्रथमायांप्रतिपल्लक्षणायां तिथौ प्रथमं पञ्चदशं द्वाषष्टिभागसत्कभागचतुष्टयप्रमाणं यावदनावृतो भवति, द्वितीयस्यांतिथौद्वितीयं भागंयावत्एवं तावद्रष्टव्यंयावत्पञ्चदश्यांपञ्चदशमपिभागं यावदनावृतो भवति, द्वितीयस्यां तिथौ द्वितीयंभागं यावत् एवं तावद्रष्टव्यं यावत्पञ्चदश्यां पञ्चदशमपि भागं यावदनावृतो भवति, सर्वात्मना राहुविमानेनानावृतो भवतीति भावः, उपसंहारमाह
“एवं खलु'इत्यादि, तत एवं-उक्तेन प्रकारेण खलु-निश्चितमन्धकारपक्षात्ज्योत्स्नापक्षे ज्योत्स्ना बहुराख्याता इति वदेत, इयमत्र भावना-इह शुक्लपक्षे यथा प्रतिपप्रथमक्षणादारभ्य प्रतिमुहूर्त यावन्मानं यावन्मात्रं शनैः शनैश्चन्द्रः प्रकटो भवति तथा अन्धकारपक्षे प्रतिपत्प्रथमक्षणादारभ्य प्रतिमुहूर्त तावन्मात्रं तावन्मात्रं शनैः शनैश्चन्द्र आवृत उपजायते, तत एवं सति यावत्येवान्धकारपक्षेज्योत्स्ना तावत्येव शुक्लपक्षेऽपिप्राप्ता, परंशुक्लपक्षे या पञ्चदश्यांज्योत्स्ना साऽन्धकारपक्षादधिकेतिअंधकारपक्षात्शुक्लपक्षेज्योत्स्नाप्रभूताआख्यातेति, ताकहते'इत्यादि,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org