Page Text
________________
२३४
प्रज्ञापनाउपासूत्र-१-01-1-1३५५ जोणिया परिग्गहसन्नोवउत्ता मेहुणसन्नवउत्ता संखिजगुणा भयसन्नोवउत्ता संखिजगुणा आहारसन्नोवउत्ता संखिजगुणा ।।
मणुस्सा णं भंते ! किं आहारसन्नोवउत्ता जाव परिग्गहसनोवउत्ता?, गोयमा ! ओसन्नं कारणं पडुच्छ मेहुणसन्नोवउत्ता संततिभावंपडुच्छ आहारसन्नोवउत्ताविजाव परिग्गहसत्रोवउत्तावि, एएसिणं भंते ! मणुस्साणं आहारसन्नोवउत्तागंजाव परिग्गहसन्नोवउत्ताण य कयरे कयरेहितो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा?, गोयमा ! सव्वत्थोवा मणूसा भयसन्नोवउत्ता आहारसन्नवउत्ता संखिज्जगुणा परिग्गहसत्रोवउत्ता संखिजगुणा मेहुणसन्नोवउत्ता संखिजगुणा
देवा णं भंते ! किं आहारसन्नोवउत्ता जाव परिग्गहसन्नोवउत्ता?, गोयमा ! ओसन्नं कारणंपडुच्च परिग्गहसत्रोवउत्तासंततिभावंपडुच्च आहारसत्रोवउत्ताविजावपरिग्गहसनोवउत्तावि, एएसिणं भंते ! देवाणं आहारसन्नोवउत्ताणं जाव परिग्गहसनोवउत्ताण य कयरे कयरहितो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा?, गोयमा! सब्बत्थोवा देवा आहारसन्नोवउत्ता भयसनोवउत्ता संखिजगुणा मेहुणसन्नोवउत्ता संखिजगुणा परिग्गहसन्नोवउत्ता संखेजगुणा।
वृ. नैरयिकसूत्रे ओसत्रकारणंपडुच्च भयसन्नोवउत्ता' इति, तत्रोत्सत्रशब्देन वाबाहुल्यमुच्यते कारणशब्देन चबाह्यं कारणं, ततोऽयमर्थः-बाह्यकारणमाश्रित्य नैरयिका बाहुल्येन भयसंज्ञोपयुक्ताः, तथाहि-सन्ति तेषांसर्वतः प्रभूतानिपरमाधार्मिकायः--कवल्लीशक्तिकुन्तादीनि भयोत्पादकादीनि, संतइभावं पडुच्च' इतिइहानन्तरोऽनुभवभावः सन्ततिभाव उच्यते, तत आन्तरमनुभवभावमपेक्ष्य नैरयिका आहारसंज्ञोपयुक्ता अपि यावत्परिग्रहसंज्ञोपयुक्ता अपि ।
अल्पबहुत्वचिन्तायंसर्वस्तोका मैथुनसंज्ञोपयुक्ताः, नैरयिका हि चक्षुर्निमीलनमात्रमपि न सुखिनः केवलमनवरतमतिप्रबलदुःखाग्निना संतप्यमानसरीरः, उक्तंच॥१॥ “अच्छिनिमीलणमेत्तं नस्थि सुहं दुक्खमेव पडिबद्धं ।
नरए नेरइयाणं अहोनिसंपञ्चमाणाणं ॥" ततो मैथुनैच्छा नैतेषां भवतीति, यदि परं कवचित्कदाचित्केषांचित् भवति साऽपि च स्तोककाला इति पृच्छासमये स्तोकामैथुनसंझोपयुक्ताः, तेभ्यः सङ्घयेयगुणाआहारसंज्ञोपयुक्ताः, दुःखितानामपि प्रभूतानां प्रभूतकालं चाहारेच्छाया भावतः पृच्छासमये अतिप्रभूतानामाहारसंज्ञोपयुक्तानांसंभवात्, तेभ्यः सङ्ख्येयगुणाःपरिग्रहसंज्ञोपयुक्ताः,आहारेच्छा हि देहार्थमेव भवति परिग्रहेच्छा तु देहे प्रहरणादिषु च, प्रभूततरकालावस्थायिनी च परिग्रहेच्छा, ततः पृच्छासमयेऽतिप्रभूततराः परिग्रहसंज्ञोपयुक्ता अवाप्यन्ते इति भवन्ति पूर्वभ्यः सङ्खयेयगुणाः, तेभ्यो भयसंज्ञोपयुक्ताः सङ्घयेयगुणाः, नरकेषुहि नैरयिकाणां सर्वतो भयमामरणान्तभावि ततः पृच्छासमयेऽतिप्रभूततमा भयसंज्ञोपयुक्ताः प्राप्यन्ते इति सङ्घयेयगुणाः ।।
तिर्यक्पञ्चेन्द्रिया अपिबाह्य कारणं प्रतीत्य बाहुल्येनाहारसंज्ञोपयुक्ता भवन्तिन शेषसंज्ञोपयुक्ताः, तता प्रत्यक्षत एवोपलब्धेः, आन्तरमनुभवभावमाशरित्याहारसंज्ञोपयुक्ता अपि यावत्परिग्रहसंज्ञोपयुक्ता अपि, अल्पबहुत्वचिन्तायां सर्वस्तोकाः परिग्रहसंज्ञोपयुक्ताः, परिग्रहसंज्ञायाः स्तोककालत्वेन पृच्छासमयेतेषां स्तोकानामेवावाप्यमानत्वात्, तेभ्यो मैथुनसंज्ञोउपयुक्ताः सङ्घयेयगुणाः मैथुनसंज्ञोपयोगस्य प्रभूततरकालत्वात्, तेभ्योऽपि भयसंज्ञोपयुक्ताः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003349 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 15 Pragnapana UpangSutra 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 664 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 15, & agam_pragyapana |
| File Size | 14 MB |