Agam Sutra Satik 05 Bhagavati AngSutra 05

SR No.: 003339
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1096
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 05, & agam_bhagwati
File Size: 23 MB

Page 956

शतकं - २५, वर्ग:, उद्देशकः - ५
नो ते ओगे नोदावर जुम्मे नो कलियोगपएसोगाढे, एवं अधम्मत्थिकायेवि, एवं आगासत्थिकायेवि, जीवत्धिकाये पुग्गलत्थिकाये अद्धासमए एवं चैव ।
३८९
इमाणं भंते! रयणप्पभा पुढवी किं ओगाढा अनोगाढा जहेव धम्मत्थिकाए एवं जाव असत्तमा, सोहम्मे एवं चैव, एवं जाव इसिपब्भारा पुढवी ।
वृ. 'कति णमित्यादि, 'जुम्म'त्ति संज्ञाशब्दत्वाद्राशिविशेषाः । 'नेरइयाणं भंते ! कइ जुम्मा ? ' इत्यादी 'अठ्ठो तहेव 'त्तिस चार्थ:-- 'जेणं नेरइया चउक्कएणं अवहारेणं २ अवहीरमाणा २ चउपज्जवसिया ते णं नेरइया कडजुम्मे' त्यादि इति ।
वनस्पतिकायिकसूत्रे 'उववां पडुच्च'त्ति, यद्यपि वनस्पतिकायिका अनन्तत्वेन स्वभावात् कृतयुग्मा एव प्राप्नुवन्ति तथाऽपि गत्यन्तरेभ्य एकादिजीवानां तत्रोत्पादमङ्गीकृत्य तेषां चतूरूपत्वमयौगपद्येन भवतीत्युच्यते, उद्वर्त्तनामप्यङ्गीकृत्य स्यादेतत् केवलं सेह न विवक्षितेति ।
अथ कृतयुग्मादिभिरेव राशिभिर्द्रव्याणां प्ररूपणायेदमाह - 'कतिविहा णं भंते! सव्वदव्वा' इत्यादि, तत्र 'कतिविधानि कतिस्वभावानि कतीत्यर्थः, 'धम्मत्थिकाएण' मित्यादि 'कलियोगे'त्ति एकत्वाद्धम्र्म्मास्तिकायस्य चतुष्कापहाराभावेनैकस्यैवावस्थानात्कल्योज एवासाविति, 'जीवत्थी'त्यादि, जीवद्रव्यामामवस्थितानन्तत्वात्कृतयुग्मतैव, 'पोग्गलत्थिकाए' इत्यादि ।
पुद्गलास्तिकायस्यानन्तभेदत्वेऽपि सङ्घातभेदभाजनत्वाच्चातुर्विध्यमध्येयं, अद्धासमयानां त्वतीतानागतानामवस्थितानन्तत्वात्कृतयुग्मत्वमत एवाह - 'अद्धासमए जहा जीवत्थिकाए' त्ति उक्ता द्रव्यार्थता, अथ प्रदेशार्थता तेषामेवोच्यते- 'धम्मत्थी' त्यादि, सर्वाण्यपि द्रव्याणि कृतयुग्मानि प्रदेशार्थतया । अवस्थितासङ्घातप्रदेशत्वादवस्थितानन्तप्रदेशत्वादवस्थितान- न्तप्रदेशत्वाच्चेति
-
अथैतेषामेवाल्पबहुत्वमुच्यते - एएसि ण' मित्यादि, 'जहा बहुक्त्तव्वयाए त्ति यथा प्रज्ञापनायास्तृतीयपदे, तचैवमर्थतः - धर्मास्तिकायादयस्त्रयो द्रव्यार्थतया तुल्या एकैकद्रव्यरूपत्वात्, तदन्यापेक्षया चाल्पे, जीवास्तिकायस्ततोऽनन्तगुणो जीवद्रव्याणामनन्तत्वात् एवं पुद्गलास्तिकायाद्धासमयः, प्रदेशार्थचितन्तायां त्वाद्यी प्रत्येकसमङ्ख्येयप्रदेशत्वेन तुल्यौ तदन्येभ्यः स्तोकी च, जीवपुद्गलाद्धासमयाकाशास्तिकायास्तु क्रमेणानन्तगुणा इत्यादि 01 अथ द्रव्याण्येव क्षेत्रापेक्षया कृतयुग्मादिभि स्तोकीच, जीवपुद्गलाद्धासमयाकाशास्तिकायास्तु क्रमेणानन्तगुणा इत्यादि अथ द्रव्याण्येव क्षेत्रापेक्षया कृतयुग्मादिभि प्ररूपयन्नाह - 'धम्मत्थिकाए' इत्यादि ।
'असंखेज्जपएसो गाढे' त्ति असङ्ख्यातेषु लोकाकाशप्रदेशेष्ववगाढोऽसौ लोकाकाशप्रमाणत्वात्तस्येति, 'कडजुम्मपरसोगाढे' त्ति लोकस्यावस्थितासङ्घयेयप्रदेशत्वेन कृतयुग्मप्रदेशता, लोकप्रमाणत्वेन च धर्म्मास्तिकायस्यापि कृतयुग्मतैव, एवं सर्वास्तिकायानां लोकावगाहित्वात्तेषां नवरमाकाशास्तिकायस्यावस्थितानन्तप्रदेशत्वादात्मावगाहित्वाच्च कृतयुग्मप्रदेशावगाढताऽद्धासमयसय चावस्थितासङ्ख्येयप्रदेशात्मकमनुष्यक्षेत्रावगाहित्वादिति अथावगाहप्रस्तावादिदमाह - 'इमाण 'मित्यादि ॥ अथ कृतयुग्मादिभिरेव जीवादीनि षड्विंशतिपदान्येकत्वपृथक्त्वाभ्यां निरूपयन्नाह -
मू. (८८२) जीवे णं भंते! दव्वट्ट्याए किं कडजुम्मे पुच्छा, गोयमा ! नो कडजुम्मे नो तेयोगे नो दावरजुम्मे कलिओए, एवं नेरइएवि एवं जाव सिद्धे ।